W Obserwatorium BULL-SHARK

ZJEDNOCZONE TYLKO KILKA metrów, 15 m pode mną widziałem piaszczyste dno morskie, pomarszczone wgłębieniami przypominającymi fale.
Nagle, nie wiadomo skąd, pojawiło się złowieszcze, kręte, ale masywne, ciemne ciało, charakterystyczne w swoim kształcie i obejmujące dno, gdy leniwie pływało pod nami – żarłacz byczy.
Gustavo, nasz przewodnik nurkowy, dał nam sygnał, żebyśmy wylądowali na wodzie i odpłynęli od rekina, kontynuując schodzenie, gdy zniknie on z pola widzenia.
Klęcząc spokojnie na dnie na głębokości 16 m, odczekaliśmy kilka minut, wpatrując się w otaczający nas błękit.
Byliśmy na obserwacyjnym nurkowaniu z rekinami byczymi oferowanym przez Pro Dive International, jedno z wiodących centrów nurkowych w Meksyku.
Pro Dive ma dziewięć centrów zlokalizowanych na półwyspie Jukatan, w wakacje plac zabaw słynący z plaż z białym piaskiem i turkusowej wody, obejmujący wyspę Cozumel.
Korzystaliśmy z centrum w hotelu Royal Hideaway w Playacar. Dzięki doskonałym infrastrukturom i doskonałej lokalizacji umożliwiającej dostęp do wszystkich głównych miejsc nurkowych na wybrzeżu, Pro Dive oferuje również bezpłatny nitroks dla wykwalifikowanych nurków. Było to pomocne, zwłaszcza w przypadku nurkowań z żarłaczami byczymi, przeprowadzanych na głębokości od 16 do 25 metrów.
Wraz z pięcioma innymi nurkami i dwoma innymi przewodnikami weszliśmy na pokład łodzi Pro Dive, zacumowanej w płytkiej wodzie niedaleko plaży pośrodku. Po 10 minutach jazdy na północ i 500 m od plaży biegnącej wzdłuż całego wybrzeża dotarliśmy do Shark Point, znanego miejsca odpoczynku samic żarłaczy byczych. Przychodzą co roku w okresie od listopada do marca, przed porodem i po porodzie.
W ramach obszernej odprawy Gustavo powiedział nam, że rekiny znikają na tydzień lub dwa od końca stycznia do początku lutego, aby rodzić w słodkiej wodzie, po czym pojawiają się ponownie na kilka tygodni, gdy wracają do zdrowia. Następnie opuszczają ten obszar w poszukiwaniu partnera.
Ze zdjęć identyfikacyjnych i tagów wynika, że ​​te same rekiny co roku odwiedzają ten obszar w czasie ciąży.
Ciąża rekinów byczych trwa około 11 miesięcy i wydaje na świat od jednego do trzech żywych młodych.
Samice byków osiągają dojrzałość płciową dopiero w wieku 18 lat, natomiast samce w wieku 13-15 lat. Nie wiemy, jak długo żyją rekiny bycze, ale uważa się, że ponad 30 lat.

PO KILKU MINUTACH rozglądania się, odwróceni do siebie plecami, charakterystyczny kształt zmierzający prosto na nas. Niepokojące było to, jak blisko rekina wydawała się być w porównaniu z rzekomą widocznością wynoszącą 25–30 m, przy tak dobrym kamuflażu. Kiedy zorientowała się, że ją zauważyliśmy, odwróciła się i opisała leniwy, ciekawy krąg wokół nas, który nigdy nie zbliżał się bliżej niż na 15 m, po czym ponownie zniknął w błękicie.
Czekaliśmy kilka minut na ponowne pojawienie się rekina, po czym Gustavo dał nam znak, abyśmy podążali za nim blisko dna morskiego. Powiedział nam, żebyśmy nie pływali zbyt daleko od dna, jeśli w zasięgu wzroku znajdują się rekiny, ponieważ mogłoby to je zdenerwować.
Jeśli zobaczyliśmy rekina, mieliśmy natychmiast uklęknąć na dnie i cały czas utrzymywać z nim kontakt wzrokowy. Rekiny bycze to drapieżniki atakujące zasadzki, znane z pozornie niesprowokowanych ataków. Mają jeden z najwyższych poziomów testosteronu ze wszystkich rekinów, co czyni je podatnymi na skrajną agresję i szczególnie skutecznymi w zasadzkach i zabijaniu ofiar.
Samice w czasie ciąży i tuż po porodzie wytwarzają niewielką ilość testosteronu lub nie wytwarzają go wcale, więc teoretycznie nie są agresywne. Tłumią także naturalną potrzebę jedzenia – aby uniknąć kanibalizacji swoich nowonarodzonych szczeniąt – i konsumują tylko tyle, aby przeżyć. Jednak żarłacze bycze pozostają nieprzewidywalne, więc nie mogliśmy ryzykować. Pewne jest to, że są bardzo odważni i ciekawi.
Gustavo dał nam znak, żebyśmy uklękli, gdy rekin ponownie się zbliżył, wciąż zachowując dystans, ale okrążając nas przez jakiś czas. Znów zniknęła, a my popłynęliśmy nieco głębiej, do 19 m.
Wiadomo, że rekiny zamieszkują całą linię brzegową na głębokościach od 15 m do około 50 m, ale najczęściej można je spotkać na głębokościach od 20 do 25 m.
Schodząc głębiej ponownie zobaczyliśmy tego samego rekina, rozpoznaliśmy go po lekkim zadrapaniu na boku, ale tym razem dołączył do niego mniejszy rekin. Utrzymywali dystans, pływając w zasięgu wzroku.
Bardzo szybko zabrakło nam powietrza – chociaż dzięki darmowym zbiornikom nitroksowym nie osiągnęliśmy jeszcze czasu no-deco – i zaczęliśmy się wznosić, zaskoczeni tym naturalnym widokiem.

BYŁO WIELKIE OFERTY kontrowersji wokół nurkowań żarłaczy byczych w Meksyku. Trzy lub cztery firmy nurkowe prowadzą nurkowania z karmieniem rekinów bardzo blisko tego obszaru, na głębokości około 25 m, 500 m od plaży. Niektórzy wyrazili zaniepokojenie faktem, że rekiny są karmione zbyt blisko miejsc, w których bawią się niczego niepodejrzewający pływacy i nurkujący z rurką, i mają wrażenie, że atak tylko czeka, aby nastąpić.
Rozmawiałem z Luisem Lombordem Cifuentesem, dyrektorem lokalnej pozarządowej organizacji non-profit Ratując nasze rekiny.
SoS prowadzi projekt badań naukowych, aby pomóc chronić rekiny na tym obszarze poprzez znakowanie, monitorowanie powietrza, mapowanie genetyczne, Identyfikacja i edukacja.
Włożyliśmy wiele wysiłku w to, aby w projekt zaangażować wszystkie centra nurkowe w tej części Meksyku. Oczekuje się, że centra będą przestrzegać ustalonych standardów zarówno w zakresie karmienia rekinów, jak i nurkowań obserwacyjnych, a także będą edukować swoich gości poprzez zapewnianie odpowiednich odpraw i uczenie ich o rekinach byczych.
Z pomocą kilku wiodących ośrodków lokalnych, firma SoS opracowała kilka lat temu podręcznik ustanawiania standardów. Firma Pro Dive odegrała kluczową rolę w opracowaniu tego podręcznika i nadal wspiera SoS, regularnie zabierając swoich badaczy na swoje łodzie, aby pomóc im w gromadzeniu danych. Każdy wspierający sklep nurkowy pobiera ustaloną opłatę w wysokości 5 USD za nurka, która jest przeznaczona na finansowanie badań SoS.
Luis powiedział mi, że żarłacze bycze to gatunek, który zwykle żyje i poluje w płytkich wodach. Nie uważa, że ​​żerowanie rekinów w nienaturalny sposób przyciąga żarłacze bycze na płycizny półwyspu Jukatan.
Starzy rybacy opowiadają, jak oni i ich przodkowie łowili żarłacze bycze w bardzo płytkich wodach na tych obszarach. Czyszcząc złowione ryby, wyrzucali niechciane części, które przyciągały rekiny.
Praktyka ta była i czasami nadal jest powszechna w społecznościach rybackich na całym świecie. Według Luisa pasza dla rekinów dostarcza mniej pożywienia dla rekinów, niż rybacy zwykli wyrzucać za burtę.
Przez ponad 30 lat nie było żadnych doniesień o atakach żarłaczy byczych na tym obszarze, co prowadzi do wniosku, że ani żerowanie, ani nurkowania obserwacyjne, które trwają od ponad 15 lat, nie zmieniają w sposób istotny zachowania rekinów, powodując, że chcą szukać pożywienia w pobliżu ludzi.

JAK NA PASZY REKINÓW w wielu częściach świata wiadro z kumpelem jest ściągane przez karmnika ubranego w kolczugę, aby zwabić rekiny. Zachęca się je do „zachowywania się”, ustawiania się w uporządkowany sposób, zanim spokojnie podejdą do karmnika, aby złapać rybią głowę.
Może się zdarzyć, że to pożywienie wystarczy, aby ciężarne samice przeżyły bez konieczności polowania na więcej, a może te kąski są po prostu kanapkami dla rekinów, które będą polować na niewielką ilość potrzebnego im pożywienia w głębszych wodach.
Badania wskazują, że rekiny nie są karmione na tyle, aby utrzymać je na tym obszarze – gdyby tak było, przebywałyby tu przez cały rok, a samce również byłyby wabione.
Istnieje jednak duży problem związany z przebywaniem rekinów w płytkich wodach półwyspu Jukatan. Obszar ten nie jest chroniony, więc dozwolone jest łowienie ryb, a rekiny są regularnie łapane przez lokalnych rybaków. SoS prowadzi kampanię, aby temu zapobiec i aby wszystkie złowione rekiny wróciły bez szwanku do oceanu, ale nadal jest jeden lub dwóch, którzy aktywnie łowią żarłacze bycze.
Szczególnie jeden z nich regularnie publikuje w mediach społecznościowych swoje zdjęcia ze swoimi połowami.
Dzięki zaangażowaniu centrów nurkowych w nurkowania z rekinami i pobraniu od klientów opłaty badawczej SoS w wysokości 5 dolarów, organizacji charytatywnej udało się przekonać rząd do wprowadzenia chronionego obszaru zakazu połowów rekinów. Mamy nadzieję, że zostanie to wdrożone do połowy roku, zanim na ten obszar dotrze kolejna grupa samic rekinów.
Rybołówstwo może przynieść rządowi duże dochody podlegające opodatkowaniu, ale SoS wykazało, że przeprowadzając interaktywne nurkowania z żarłaczami byczymi, nurkowie-turyści zarabiają więcej pieniędzy.
Edukując społeczność nurkową i rybacką (wszystkie centra nurkowe muszą przejść dogłębną procedurę SoS trening programu przed uzyskaniem pozwolenia na nurkowanie z rekinami), plan zakłada zwiększenie świadomości przyjezdnych nurków i wędkarzy sportowych na temat potrzeby ochrony rekinów i pomocy w programach ochrony rekinów.
Sama firma Pro Dive prowadzi co roku pięciodniową Szkołę Rekinów wraz z SoS, obejmującą nurkowania z rekinami i wykłady prowadzone przez naukowca zajmującego się behawiorem rekinów, dr Ericha Rittera.
Zrobiłem wiele nurkowań na karmieniu rekinów na całym świecie, ale nurkowanie obserwacyjne było zupełnie inne. Nie karmiliśmy rekinów, chociaż znajdowały się w pobliżu miejsc, w których karmione są rekiny. Było to dla mnie bardzo naturalne doświadczenie – wkraczaliśmy do krainy rekinów, a one obserwowały nas z daleka, jak robiłoby to naturalnie wiele innych rekinów, wyłącznie z ciekawości.

POSTANOWILIŚMY ZROBIĆ INNYM nurkowanie obserwacyjne następnego popołudnia. Wiatr ucichł i fale delikatnie uderzały o brzeg z praktycznie płaskiego morza. Wpadliśmy w fantastyczną widoczność ponad 40 m, a dno znaleźliśmy na 20 m.
Był lekki prąd, którego dzień wcześniej nie odczuwaliśmy.
Niemal natychmiast podeszła duża samica byka, podchodząc znacznie bliżej niż podczas nurkowania poprzedniego dnia. Było nas 14 osób. Mój kumpel Mateusz, Gustavo i ja staliśmy nieco oddzieleni, 30 m od reszty grupy.
Rekin leniwie przepłynął ósemkę pomiędzy obiema grupami i bardzo szybko dołączył do niego inny, płynący z przeciwnej strony.
W ciągu kilku minut przybyły trzy kolejne i pływały wokół nas, znikając, po czym ponownie zbliżały się z różnych stron.
W miarę jak rekiny stawały się odważniejsze i podchodziły coraz bliżej, obie grupy nurków zbliżyły się do siebie, próbując powstrzymać je przed wejściem między nas. Jeden szczególnie odważny rekin podpłynął bezpośrednio w naszą stronę.
Nie sądziłem, że przestanie, więc wyciągnąłem aparat przed siebie.
Odwróciła się w chwili, gdy dotarła do mojego aparatu, przesuwając się bardzo blisko. Płynęła dalej i krążyła z tyłu w stronę Mateusza, który był kilka metrów za mną i około 10 m od drugiej grupy. Patrzył w innym kierunku, na zbliżającego się do niego innego rekina.
Rekin minął go i szybko odwrócił się, by przebiec przez szczelinę między nurkami. Lekki prąd sprawił, że Mateusz został lekko wytrącony z równowagi, ale szybko się wyprostował, gdy drugi rekin podpłynął blisko.
Oczy przewodników nurkowych zdawały się być skierowane na łodygi, gdy dawali nam sygnał, abyśmy zamknęli lukę. Gustavo spojrzał na mnie i mrugnął z szerokim uśmiechem na twarzy – był podekscytowany!
Przez całe 42 minuty nurkowania wokół nas roiło się pięć rekinów. Ich pozycja ciała nie wykazywała agresji – plecy nie były wygięte w łuk, ani klatka piersiowa płetwy obniżona, normalna pozycja podczas polowania lub ataku – więc myślę, że byli po prostu ciekawi i odważni.
Tak naprawdę, gdy ponownie zjednoczona grupa odpłynęła od rekinów na płytszą wodę przed wypłynięciem, jeden byk podążył za nami i nadal krążył pod nami, gdy zrobiliśmy przystanek bezpieczeństwa – co najmniej ekscytujące przeżycie!
Po powrocie na łódź było jasne, że nie było to normalne nurkowanie. Przewodnicy nurkowi przybijali piątki sobie nawzajem i swoim nurkom. Wszyscy komentowali, jak blisko rekiny podeszły do ​​mnie, Mateusza i kamerzysty Pro Dive. Nurkowanie sprawiło, że moje serce zabiło nieco szybciej, ale tak naprawdę nie czułem się zagrożony.
Nurkowania obserwacyjne odbywają się rano, co skłoniło mnie do zastanowienia się, czy to nurkowanie było niezwykłe ze względu na spokojniejsze wody, lekki prąd, czy może odbyło się po południu.
Firmy nurkowe w okolicy uzgodniły, że nurkowania z karmieniem rekinów powinny odbywać się o 11:3 i 9:1, a nurkowania obserwacyjne o XNUMX:XNUMX i XNUMX:XNUMX.
Nasze nurkowanie przypadło na okres pomiędzy dwoma pokarmami dla rekinów, więc olej rybny i cząstki stałe z poranka nadal znajdowały się w wodzie, a ponieważ rekiny spodziewają się pożywienia po południu, być może zebrały się w oczekiwaniu na to.
Nie wiem, ale z pewnością był jakiś powód, dla którego rekiny zachowały się inaczej niż poprzedniego ranka.
Zdecydowaliśmy się następnego ranka na kolejne nurkowanie obserwacyjne dla porównania. Ponownie wiało dość mocno, więc woda była lekko wzburzona, a widoczność nieco gorsza.

MIALIŚMY BARDZO PODOBNE doświadczenie do pierwszego. Zeszliśmy na dno na głębokości 18 m i musieliśmy pływać powoli przez prawie 10 minut, zanim zauważyliśmy rekina. Tym razem przy mniejszej widoczności oddzieliliśmy się od reszty grupy.
Rekin był piękny, w zaawansowanej ciąży i z wdziękiem płynął w naszą stronę. Na początku zachowując dystans, sprawdziła nas, zanim się oddaliła.
Kilka minut później, gdy już mieliśmy znów pływać, pojawiła się ponownie i podeszła znacznie bliżej. Znowu została przez kilka minut, po czym odpłynęła.
Czekaliśmy, po czym lekko podnieśliśmy się z dołu do płetwa delikatnie po piaszczystym dnie. Dziesięć minut później straciłem nadzieję, że jeszcze zobaczę rekina. W tym miejscu nie ma nic do zobaczenia poza piaskiem – prawie żadnych innych ryb ani raf.
Potem nagle rekin pojawił się ponownie. Poznaliśmy ją po wyrzutach sumienia w pościgu i powiększonym brzuchu. Tym razem podeszła znacznie, znacznie bliżej.
Remora, być może pragnąc odpoczynku, podskoczyła do Gustavo i próbowała przyczepić się do jego czołgu, gdy ten stał nieruchomo na dnie.
Rekin pływał wokół nas przez kilka minut, czasami bardzo blisko, choć znowu wydawało się, że wynika to z ciekawości.
Ponieważ moje powietrze było prawie pod ciśnieniem 50 barów, byłem wdzięczny, kiedy znów zniknęła. Chociaż nie czułem się zagrożony, będąc w małej, trzyosobowej grupie, nie miałem ochoty wspinać się, gdy ona była tuż obok nas, i robić przystanku bezpieczeństwa nad jej głową!
Mam wielką nadzieję, że rząd wkrótce wdroży zakaz połowów. Te rekiny bycze to wspaniałe stworzenia i zasługują na ochronę, zwłaszcza gdy są bezbronne w czasie ciąży.