Cousteau na filmie

Zanim zaproponowano ci rolę Jacques’a-Yvesa Cousteau, co wiedziałeś o tym człowieku i jego życiu?

Jego historia przeniosła mnie w czasy dzieciństwa. Cousteau był bardzo obecny, podobnie jak członkowie jego załogi. We Francji było wówczas bardzo niewiele kanałów telewizyjnych, więc ktokolwiek pojawił się w telewizji, stał się dla wszystkich oczywistym tematem rozmów.
Ze względu na heroiczną muzykę filmów dokumentalnych i niesamowite obrazy, które pokazywały, przygody kapitana Cousteau były marzeniem dzieci w moim wieku.
I chociaż były tam na przykład rekiny, nigdy nie wydawało się to naprawdę niebezpieczne, po prostu zabawne, ekscytujące, prawie jak ciąg dalszy wakacje!
To naprawdę kwestia pokoleniowa. Niedawno we Włoszech spotkałem rybaków, którzy powiedzieli mi, że bawili się w Cousteau lub Falco, tak jak ja, gdy byli dziećmi, w Portofino niedaleko Genui.
Kiedy powiedziałem im, że robię Odyssey, było to dla nich coś bardzo ważnego.

Czy to miało wpływ na twoją decyzję o przyjęciu tej roli?

Pamiętam moment, kiedy zadzwonił do mnie mój agent, żeby porozmawiać o filmie. Byłam w Londynie, stałam przed teatrem i nie wahałam się ani chwili!
Ujęcie filmu nie było takie, jakiego się spodziewałem. Słyszałem, że to będzie coś w rodzaju filmu biograficznego o Cousteau, przedstawiającego historię jego młodości aż do śmierci.
Jérôme Salle (reżyser) dużo pracował już nad tą historią i zdał sobie sprawę, że znalezienie aktora fizycznie zdolnego do grania tej postaci przez 60 lat byłoby skomplikowane i droższe. Myślę też, że byłoby to trochę nudne.
Pomysł skupienia się na historii Cousteau i jego dwóch synów, Philippe'a i Jean-Michela, był słusznym wyborem.
Oczywiście oznaczało to pominięcie pewnych fundamentalnych tematów, jak wynalezienie w latach 1940. XX w. płuca wodnego, umożliwiającego nurkom oddychanie pod wodą, czy kręcenie pierwszych filmów, które doprowadziły do ​​triumfu Cichy świat w Cannes w 1956 roku, czyli ostatni etap jego życia po śmierci Philippe’a, który był bardzo ważny pod względem ekologicznym.
Chociaż na początku byłem sfrustrowany i samolubnie mówiłem sobie, że odbiera mi to możliwości aktorskie, nie myślałem tak, kiedy oglądałem ten film.
Esencję Jacques’a-Yves’a Cousteau można odnaleźć w: Odyssey, ze wszystkimi jego wadami, cechami, sprzecznościami i relacjami z rodziną.

Jak przygotowywałeś się do roli?

Z Cousteau miałem kilka wspólnych cech fizycznych: wysoki i chudy, nos tego samego kształtu. Przy tego rodzaju ćwiczeniach reżyserzy i aktorzy muszą bardzo szybko zrozumieć, że dajemy publiczności sensację, przebłysk charakteru, a nie imitację.
Może wyglądam całkiem jak Cousteau, ale mam nadzieję, że dostrzeże w tym jakąś prawdę i szczerość, a zwłaszcza mam nadzieję, że ci, którzy go znali, dadzą się przekonać.
W przypadku Cousteau sama ilość istniejącego materiału jest niemal przytłaczająca! Po pierwsze, są to wszystkie jego filmy dokumentalne, w których występuje. Jest też wiele książek, zwłaszcza ogromny tom Francka Machu Filmowiec nazywający się Cousteau, który ma tę zaletę, że jest biografią widzianą w jego filmach.
Historia zaczyna się od jego pierwszych czarno-białych filmów, potem się zbliża Cichy świat a także wszystkie odcinki programów telewizyjnych. Wszystko, co nakręcił Cousteau, zostało spisane i zmieszane z elementami jego życia. To fascynujące.
Czytałem też jego własną książkę Cousteau, Mój Testament: Człowiek, ośmiornica i orchidea, rodzaj wielkiego manifestu ekologicznego. Jest też bardzo dobra anglojęzyczna książka Brada Matsena pt. The Sea King, która jest niezwykle obiektywna.
Przez cały rok przed zdjęciami dosłownie pochłaniałem wszystko, co dotyczyło Cousteau, aby zasilić swoją inspirację.
Praca nad kostiumami i charakteryzacją odbywała się poprzez wielokrotne oglądanie zdjęć. Jérôme Salle namówił mnie do przesłuchania nagrań głosu Cousteau, ale zrezygnowałem z próby jego naśladowania i skupiłem się bardziej na rytmie jego wypowiedzi.
Uchwycenie i odtworzenie zakresu wokalu oznaczałoby zbyt dużo czasu i pracy, co wiązałoby się z ryzykiem pominięcia niektórych ważniejszych aspektów Cousteau: mieszanki charyzmy, dzikiego egocentryzmu, ale także niesamowitej umiejętności przekazywania energii i idei wolności inni.
Był słabym charakterem, jeśli chodzi o niechęć do konfliktów i sposób, w jaki uciekał przed napięciami rodzinnymi i zawodowymi, ale potrafił przekonać, abyś poszedł za nim na koniec świata lub wyciągnął książeczkę czekową na sfinansowanie jego projektów!

Był także mężczyzną, który zbudował swoje marzenie z Simone, swoją pierwszą żoną.

Tak, z nią i bez niej jednocześnie – jeden z paradoksów, który czyni go interesującym. Tego samolubnego wyboru wolności dokonali oboje.
Cokolwiek ktoś mówi lub cokolwiek o nich wiemy, Simone i Jacques-Yves byli parą i wybrali niesamowite życie podróżując po świecie. To wiele ujawnia na ich temat.
Na początek narzucają ten sposób życia swoim dzieciom, które podążają za nimi najlepiej, jak potrafią, ucząc się czytać dopiero w wieku ośmiu lat, żyjąc jak mali dzikusy.
Gdy rodzice chcieli wyjechać dalej, chłopców wysłano do szkoły z internatem. Simone wybrała to ekscentryczne życie i potem została sama na pokładzie Calypso z załogą.
Nigdy tak naprawdę nie przeprawiłem się przez morze – pływałem głównie w pobliżu wybrzeża. Na potrzeby filmu udaliśmy się na Antarktydę i przez Pasaż Drake'a, jedno z najniebezpieczniejszych mórz świata. Od razu zrozumiałem – ekscytację przebywania na morzu, bez najmniejszego kawałka lądu w zasięgu wzroku, całkowitą wolność – poczułem to w ciele.
Nurkowie Cousteau, na przykład François Sarano, powiedzieli nam, że pod koniec jednej z wypraw zatrzymali się w porcie w środku sztormu u wybrzeży Nowej Zelandii. Dali sobie wystarczająco dużo czasu na zatankowanie paliwa i uzupełnienie zapasów żywności, po czym Calypso ponownie wypłynął w sam środek burzy. Ani Jacques-Yves, ani Simone nie chcieli pozostać w porcie.
Myślę, że w głębi duszy oboje uciekali przed resztą ludzkości, mimo że on część swojego życia spędził jadąc do USA w poszukiwaniu pieniędzy na sfinansowanie tego lotu.

Jak udało ci się osiągnąć sylwetkę taką jak Cousteau?

Dla mnie to była trochę porażka.
Myślę, że amerykański aktor (na przykład Matthew McConaughey) prawdopodobnie popchnąłby łódkę dalej. Trudność w przypadku Cousteau polegała na tym, że musiałem być bardzo szczupły, ale jednocześnie musiałem zajmować się bardzo fizycznymi rzeczami, takimi jak nurkowanie. Problem w tym, że poniżej pewnej wagi jesteś słaby.
Musiałem pływać pod wodą, niosąc te bardzo ciężkie cylindry, kręcąc 14 godzin dziennie, więc musiałem mieć dość energii. Schudłam 10kg dość szybko, nie przybierając już na planie. Tak naprawdę Jérôme stale nadzorował moje posiłki, bo uważał, że jestem za gruba!
Regularnie ćwiczę wagętrening a moje ciało miało być jak nurek, bardziej szczupłe niż umięśnione.
Od dziecka, gdy tylko wejdę do basenu, jeziora czy morza, spędzam czas pod wodą. Wydychając, zszedłem nawet na głębokość 3 lub 4 metrów. Ale nikt mi nigdy nie powiedział, że wystarczy, że założę butle z powietrzem, żeby oddychać i być najszczęśliwszym z ludzi!
Oczywiście, że do „Odysei” musiałem się uczyć zawodowo. Musieliśmy mieć uprawnienia nurka rekreacyjnego, ale także zawodowego, ponieważ nurkowaliśmy do pracy. Oznaczało to niezwykle dokładne badanie lekarskie i czterodniowe badanie nurkowe, które muszą przejść nurkowie na platformach wiertniczych. Jestem bardzo dumny z tej kwalifikacji.
Jedyny problem pojawił się podczas naszej pierwszej lekcji (z Pierrem Nineyem, który gra Philippe’a, reżyserem i jego asystentem). Byliśmy w porcie przemysłowym w Marsylii, w wyjątkowo brudnej wodzie. Nie widzieliśmy naszych instruktor, który był zaledwie metr ode mnie, a my staliśmy w błocie, mule i oleju.
Musieliśmy wykonywać ćwiczenia polegające na zdejmowaniu masek pod wodą i od razu dostałem infekcji oka. Okropny!
Na szczęście przez kilka kolejnych dni udaliśmy się nurkować na pobliskie wyspy i przy okazji mogliśmy trochę się zabawić. Chciałbym podziękować fantastycznym chłopakom, którzy nas trenowali, w szczególności Philippe’owi Le Meunerowi – wszyscy są niesamowicie spokojni, skuteczni i mili.
Nurkowanie było dla mnie objawieniem. Poszedłem na wspinaczkę górską Pięć dni jednego lata, musiałem trenować jako zawodnik do innych filmów i od dziecka regularnie jeżdżę konno. Ale dzięki nurkowaniu poznałem zupełnie innych ludzi.
Wszyscy są spokojnymi, spokojnymi miłośnikami przyrody, pocieszającymi ich szybkością pomagania swojemu nurkowi.
Ci profesjonaliści nie byli z nami przez cały czas kręcenia filmu, ale ich obecność na początku, w Chorwacji, ze słońcem, ciepłą wodą i wspaniałą scenerią, pomogła całej ekipie – aktorom i technikom – nawiązać bliską więź.
Chorwację używano do przedstawiania Riwiery Francuskiej w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku, swego rodzaju utraconego raju przed pojawieniem się betonu – to część Morza Śródziemnego, która została zachowana i jest nieco staromodna. Wszystko to miało dziwne, ale urocze poczucie podróży w czasie.
Potem pojechaliśmy do Republiki Południowej Afryki, ale to zupełnie co innego: Kapsztad jest jak ogromne studio, w którym mogliśmy odtworzyć sceny z Paryża, I Love New York lub Marsylia.

Jak zdefiniowałbyś film?

„Odyseja” zdecydowanie nie jest hagiografią kapitana Cousteau. Pokazuje, że przemysł naftowy finansował jego wczesną twórczość, że uzgadniał kompromisy z amerykańskimi kanałami telewizyjnymi, aby te finansowały jego filmy, że jego stosunek do dzikiej przyrody zmieniał się i że jego prawdziwe sumienie ekologiczne obudziło się znacznie później. Może to zaskoczyć publiczność, która ma zupełnie inny obraz Cousteau.
Na człowieka można patrzeć na dwa sposoby. Pierwsza to pełna podziwu, ale podstawowa osobowość – bardzo kochana osobowość, której tak naprawdę nie znamy.
Drugi sposób mnie zaskakuje i denerwuje. Wśród pewnej części rzekomo bardziej świadomych typów intelektualistów istnieje swego rodzaju pragnienie zniszczenia ikony.
Niektórzy na przykład upierają się przy kojarzeniu Cousteau z jawnym antysemityzmem jego brata, Pierre-Antoine'a, który napisał kilka przerażających rzeczy. Ci ludzie są całkowicie źle poinformowani.
Jeśli chodzi o ekologię, przyznał się do swoich błędów, posuwając się bardzo daleko w przeciwnym kierunku i udało mu się uzyskać moratorium na ochronę Antarktydy na następne 50 lat.
Był jedną z pierwszych osób, które uruchomiły dzwonek alarmowy, który dziś słyszą wszyscy dobrze poinformowani ludzie.
Kiedy kręcił „Cichy świat”, nie miał pojęcia, w jakim stopniu ocean był zagrożony, ale na początku lat 60. Cousteau to on przekonał naukowców z Instytutu Oceanograficznego w Monako, aby zgodzili się nie zakopywać odpadów nuklearnych na dnie oceanu.
To prawdziwy bohater ludzkości, którego przesłanie pozostało praktycznie niewysłuchane. Wszystko, co organizacje międzynarodowe mówią na temat industrializacji, nadmiernych połowów i globalnego ocieplenia – Cousteau jako pierwszy wypowiedział się na ten temat.
Zatem postawienie go przed sądem z powodu braku świadomości ekologicznej jest głupie i bezpodstawne, a mówienie o nim w tym filmie jest dla mnie sposobem na ponowne umieszczenie jego przesłania w centrum debaty.
Nie przeszkadza to jednak w pokazywaniu Cousteau pod każdym kątem.

Był więc tylko człowiekiem?

Tak, absolutnie. Z pewnością miał swoje wady. Prywatnie był kobieciarzem, który podczas swoich podróży miał relacje z wieloma kobietami.
Częścią, którą trudniej mi wybaczyć, jest jego relacja z dziećmi – odkryłam podobieństwa do sposobu, w jaki mój ojciec traktował mnie. Obaj byli ludźmi, którzy potrafili dzielić z Tobą całą radość i wartość swojej pracy, a jednocześnie porzucili Cię, ponieważ prawie w ogóle z Tobą nie byli, a w szczególności nie podobało im się to, że wkraczałeś na ich terytorium, stając się rywalami .
Cousteau darzył Filipa czymś w rodzaju żarliwej, ojcowskiej miłości, wyrażał ją jednak wielką surowością. Kocha go, ale chce też ukarać go za talent.
Niektóre sceny były dla mnie dość irytujące. Myślę o tym, w którym ojciec i syn spotykają się w restauracji w Los Angeles. W głosie Philippe'a usłyszałam oskarżenia, jakie mogłam skierować do własnego ojca. A jednak to ja ucieleśniałem to, czego nienawidziłem!
Jeśli chodzi o oportunizm finansowy Cousteau, muszę przyznać, że to rozumiem. Potrzebował dużo pieniędzy, aby spełnić to marzenie, z którego skorzystało tak wiele osób.
Bardzo szybko zrozumiał, że jest najważniejszym i najbardziej widocznym trybikiem w machinie medialnej. Ta saga potrzebowała bohatera, a on postawił siebie w centrum – prawdopodobnie przez narcyzm, to prawda, ale także świadomość, że ludzie potrzebują punktu odniesienia, aby to wszystko było wykonalne.
Kiedy udał się do Ameryki, aby negocjować miliony z firmami telewizyjnymi, stało się tak dlatego, że przemysł naftowy odciął mu finanse. Myślę, że to wspaniała historia, ponieważ wtedy rozpoczęła się nowa przygoda, która postawiła go z powrotem w centrum jego prawdziwego zawodu.
Cousteau był kimś więcej niż tylko podwodnym badaczem, był twórcą filmowym i odtąd skoncentrował się na fotografia, konstruował własne aparaty fotograficzne, wymyślał różne rzeczy. Sam Louis Malle powiedział, że pracując z Cousteau, wiele się nauczył.

A skoro mowa o twórcach filmowych, jak opisałbyś Jérôme’a Salle’a?

Jérôme dzięki swojej inteligencji jest prawdziwym kameleonem. To intelektualista, z którym można godzinami rozmawiać o filozofii czy dyskutować o teoriach charakteru, ale to też człowiek czynu, decydent, przywódca grupy.
Jérôme, którego spotkałem na początku przy herbacie, żeby omówić projekt, był kwintesencją subtelności. Kiedy poszliśmy trenować jako nurkowie, odkryłem, że zawsze był chętny do podjęcia wyzwania.
Podczas kręcenia Jérôme zawsze jako pierwszy zakładał piankę, nawet jeśli nurkowanie nie było absolutnie konieczne. Jest także twórcą filmowym, a niewiele jest osób, które potrafią z jednej strony sfilmować bardzo intymne psychologicznie sceny pomiędzy dwojgiem bohaterów, a z drugiej wciągnąć się w wielkie rzeczy z samolotami, albo mężczyźni pod wodą otoczeni rekinami.
Zawsze pozostaje całkowicie niewzruszony – wręcz to uwielbia.

A Pierre Niney, który gra syna Philippe'a?

Podobnie jak ja, Pierre grał postać, którą chciał dogłębnie rozwinąć i której chciał bronić. Ogromnie go podziwiam jako aktora – ma niesamowitą finezję i inteligencję. Jest szybkim, zabawnym i wrażliwym poszukiwaczem przygód.
To było bardzo wzruszające, znaleźć się w niemal ojcowskiej relacji z aktorem, który jest bardzo podobny do tego, jaki miałem w tym samym wieku 25 lat.
Pierre jest wobec siebie bardzo wymagający i w tym przypadku chciał stworzyć prawdziwą osobę, zrobić z Philippe'a bohatera. Pracował także nad swoją sylwetką i był nieustraszonym nurkiem. Byłam o niego niemal zazdrosna. W końcu był to film o Cousteau i to on pływał z lwami morskimi i rekinami!

Simone Cousteau, grana przez Audrey Tautou, może być dla widzów nową postacią.

Kiedy obejrzeliśmy film i w sali zapaliły się światła, od razu zwróciłem się do Audrey i powiedziałem: „Czapki z głów przed tobą”. Jest w tej roli niezwykła – udaje jej się wykreować postać Simone w bardzo subtelny, niepowtarzalny sposób.
Audrey wiedziała, jak czerpać inspirację z prawdziwej Simone, mimo że istnieje niewiele książek i dokumentów na jej temat. Była córką admirała, a więc dziewczyną marynarza, dziewczyną z klasy średniej, która zdecydowała się opuścić społeczeństwo.
Simone również doświadczyła bólu w swoim małżeństwie i aby wkurzyć Cousteau, zdecydowała się pozostać na pokładzie Calypso, prowadząc łódź, jako szefowa załogi.
Wszyscy ci mężczyźni naprawdę ją szanowali – dla tych, którzy jeszcze żyją, jest nietykalna.
Audrey wiedziała, jak przedstawić ewolucję psychologiczną Simone: przechodzi przez film coraz bardziej zgorzkniała, ale pozostając jednocześnie czuła i łaskawa. Bardzo podobał mi się jej występ!
A ona należy do tych aktorek, które potrafią przejść od wspaniałej urody do czegoś autodestrukcyjnego. Simone Cousteau była kobietą niezwykle inteligentną, zawsze bardzo uważną na to, co działo się wokół niej, ale także zdolną do twardości. Myślę, że Audrey ma coś bardzo podobnego.

Przez 40 lat pracowałeś z kilkoma świetnymi reżyserami – co znaczyła dla ciebie „Odyseja”?

Odyseja nie był byle jakim filmem – wszyscy podeszliśmy do tej historii, tej rodziny, tej przygody, z bliska.
Oczywiście graliśmy postacie, ale postacie, które znaliśmy lub po spotkaniu z ludźmi, którzy je znali. Dla mnie był w tym wszystkim punkt kulminacyjny.
Pod koniec filmu opłakuję śmierć mojego syna Philippe’a wraz z drugim synem Jeanem-Michelem, siedząc na ławce z widokiem na ocean. Szczerze mówiąc, w tamtym momencie naprawdę płakałam z powodu Philippe’a.
Nie musiałam myśleć o moich bliskich, a to technika, której używają aktorzy, żeby płakać na ekranie. Ta historia stała się moją własną. Mój smutek był smutkiem Cousteau po stracie syna. Nigdy wcześniej mi się to nie zdarzyło.
Bardzo rzadko zdarza się mieć szansę wcielenia się w postać przez tak długi okres jej życia, w wieku od 37 do 70 lat. Cały kunszt charakteryzacji, jaki wykonał Rick Findlater, aby to osiągnąć, był wyjątkowy.
Dla mnie „Odyseja” była wielkim osiągnięciem. To taki rodzaj filmu, o jakim marzyłem, kiedy po raz pierwszy odkryłem kino: wielkoformatowy, epicki.
A jestem przekonana, że ​​najcenniejsze w życiu, bardziej niż osobiste osiągnięcia, są podróże i spotkania. Pod tym względem byłem szczególnie rozpieszczany.

Lambert Wilson, 58 lat, jako Jacques Cousteau. Aktor urodził się w Paryżu i jest pół Francuzem, pół Irlandczykiem. Jego pierwszym filmem fabularnym było Pięć dni jednego lata z 1981 roku. Zrealizował wiele filmów z reżyserami francuskimi, a także filmy anglojęzyczne, w tym Matrix Reaktywacja, Matrix Rewolucje i Kobieta-Kot.

Odyseja trafi do kin w Wielkiej Brytanii 28 lipca 2017 roku