NURK DECO
Zagłębianie się w głębokie przystanki
Uważaj na każdego, kto powie Ci, że wie, jaki powinien być Twój „prawidłowy” profil dekompresji, ponieważ prawie na pewno tak nie jest, ostrzega MARK POWELL. Tutaj przedstawia nam najnowsze przemyślenia na temat przystanków głębokich i czynników gradientu
JEŚLI JESTEŚ ŚWIADOME Jeśli chodzi o określenie „przystanki głębokie”, być może zdajesz sobie sprawę, że cieszą się one coraz większą popularnością, choć w ciągu ostatnich kilku lat stały się przedmiotem coraz większych kontrowersji.
Wyjaśnię, co rozumiemy pod pojęciem głębokiego przystanku, idee stojące za tą koncepcją i kontrowersje, a także spróbuję wyjaśnić, w jaki sposób głębokie przystanki są powiązane z czynnikami gradientu i, co najważniejsze, co to wszystko oznacza dla nas, jako nie jeden.
Tradycyjne spojrzenie na teorię deco sięga ponad 100 lat wstecz, do pracy JS Haldane’a dla Królewskiej Marynarki Wojennej na początku XX wieku, a następnie udoskonalonej przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych i profesora Buhlmanna w Szwajcarii w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Pogląd ten mówi, że w miarę schodzenia głębiej wchłaniamy azot w postaci gazu i ostatecznie osiągamy nasycenie, czyli punkt, w którym tkanki nie mogą już przyjmować azotu.
Pod koniec nurkowania, gdy się wynurzamy, jesteśmy przesyceni – innymi słowy tkanki zawierają teraz więcej azotu niż gazu, którym oddychamy pod ciśnieniem otoczenia. Nazywa się to przesyceniem.
Przesycenie, na co wskazuje przedrostek „super”, jest dobrą rzeczą, ponieważ umożliwia odgazowanie. Im płytiej schodzimy, tym więcej przesycenia doświadczamy, tym lepiej, ponieważ im wyższy poziom przesycenia, tym więcej uzyskujemy odgazowania, a odgazowanie będzie przebiegać tak efektywnie i tak szybko, jak to możliwe.
Dzięki temu dekompresja jest możliwie najbardziej efektywna (rysunek 1).
Jednakże, jak większość rzeczy w życiu, możemy mieć za dużo dobrego. Istnieje coś takiego jak zbyt duże przesycenie i tak naprawdę istnieje wartość maksymalna lub wartość m, która reprezentuje punkt, w którym jest za dużo.
Poza tym punktem wkraczamy w tak zwane krytyczne przesycenie i, jak może sugerować słowo „krytyczny”, nie jest to już dobra rzecz. W tym momencie tworzą się pęcherzyki i pojawia się choroba dekompresyjna (DCI).
Dlatego właśnie tradycyjne podejście do dekompresji polega na wynurzaniu się tak płytko, jak to możliwe, aby umożliwić jak największe odgazowanie, ale bez przekraczania krytycznych granic przesycenia i powodowania DCI.
Wszystko było w porządku, dopóki nie zaczęliśmy zdawać sobie sprawy, że sprawy nie są takie proste. Tradycyjny pogląd przyjmuje wartość m jako stałą granicę. Trzymaj się tej linii, a wszystko będzie dobrze; przekrocz ją, zaczną tworzyć się bąbelki i otrzymamy DCI.
Niestety, ciało nie jest tak czarno-białe i nie można dokładnie określić, gdzie właściwie leży linia wartości m. Ponadto, kto może powiedzieć, że Twoja linia wartości m znajduje się dokładnie w tym samym miejscu, co moja?
Mimo że wartość m jest rysowana jako odrębna linia, lepiej jest ją traktować jako obszar rozmytej linii na bardzo szerokim szarym obszarze (rysunek 2).
Dzięki technologii opracowanej w latach 1970. XX w. stało się jasne, że bąbelki mogą tworzyć się nawet wtedy, gdy znajdowaliśmy się znacznie poza linią wartości m. Pęcherzyki te, znane jako „ciche bąbelki” lub „bezobjawowe bąbelki”, tworzyłyby się prawidłowo w tradycyjnych granicach wartości m.
Jest to duży problem dla tradycyjnego modelu, ponieważ zakłada, że bąbelki powodują DCI, a jeśli pojawią się bąbelki, to otrzymamy DCI.
Rzeczywistość jest taka, że rzeczywiście powstają pewne, często bardzo liczne pęcherzyki, a mimo to nie występują żadne tradycyjne objawy DCI. W rezultacie badacze dekompresji zaczęli przyglądać się konsekwencjom tych pęcherzyków i sposobom zarządzania nimi.
Opracowano modele bąbelków, aby spróbować kontrolować powstawanie i wzrost tych bąbelków. Osiągnięto to poprzez zatrzymanie się głębiej niż tradycyjne przystanki dekompresyjne i to było źródłem koncepcji głębokiego przystanku.
Być może nie będziemy w stanie powstrzymać tworzenia się bąbelków, ale zatrzymując się głębiej, możemy spróbować powstrzymać ich wzrost do rozmiaru, przy którym powodują zbyt wiele problemów.
Przystanki Pyle’a, przystanki głębokie i modele bąbelkowe zaczęto wprowadzać w latach 1980. i 1990. XX wieku i zostały one przyjęte przez nurków technicznych.
Przystanki Pyle'a były jednymi z pierwszych podejść do radzenia sobie z głębokimi przystankami. Koncepcja wprowadza przystanek głęboki w połowie drogi pomiędzy maksymalną głębokością a pierwszym tradycyjnym przystankiem dekompresyjnym.
Zatem w przypadku nurkowania na 40 m z pierwszym przystankiem na 9 m, wprowadzilibyśmy przystanek Pyle w połowie odległości pomiędzy 40 m a 9 m, czyli około 24 m.
Kolejny przystanek zostanie wówczas wprowadzony w połowie odległości między pierwszym przystankiem głębokim a pierwszym przystankiem tradycyjnym, a więc w połowie odległości między 24 m a 9 m, na wysokości około 15 m.
Powtarza się to, dopóki odległość między ostatnim przystankiem Pyle a pierwszym tradycyjnym przystankiem dekompresyjnym nie będzie mniejsza niż 3 m.
Zatem w tym przypadku wykonalibyśmy kolejny przystanek głęboki na 15 m i kolejny na 12 m, a następnie udalibyśmy się do pierwszego tradycyjnego przystanku na 9 m (rysunek 3).
Ukazał się w DIVER lipiec 2018
PYLE ZATRZYMUJE SIĘ są bardzo prostym sposobem uwzględnienia przystanków głębokich, ale reprezentują uproszczone podejście, ponieważ nie uwzględniają czasu spędzonego na głębokości. Modele bąbelkowe, takie jak VPM lub RGBM, są bardziej wyrafinowanym sposobem osiągnięcia tego samego celu.
Ponadto, aby osiągnąć ten sam cel, można zastosować współczynniki gradientu. Można je sprawić, aby brzmiały bardzo skomplikowanie, ale są to tylko dwie liczby, współczynnik wysokiego gradientu (GF) i współczynnik niskiego gradientu.
Obydwa są wyrażone w procentach i reprezentują procent drogi do wartości m. Popularnymi współczynnikami gradientu są 30/80. W tym przypadku niski GF stanowi 30% drogi do wartości m, podczas gdy wysoki GF stanowi 80% drogi do wartości m.
Oznacza to, że pierwszy przystanek głęboki zostanie wprowadzony na 30% drogi do wartości m, a nie na samej wartości m lub inaczej mówiąc, na 100% wartości m.
Podobnie wysoki współczynnik GF wynoszący 80 oznacza, że końcowy przystanek nie zostanie zaliczony, dopóki nurek nie osiągnie 80% wartości m, a nie 100% wartości m.
Oznacza to, że niski GF kontroluje głębokość pierwszego przystanku, podczas gdy wysoki GF kontroluje długość ostatniego przystanku.
To niezła teoria, a nurkowie techniczni w latach 1990. i na początku XXI wieku bardzo chętnie promowali pogląd, że przystanki głębokie są dobre (rysunek 2000).
Ale mimo że jest to fajny pomysł i wielu nurków technicznych ociera się o ewangelię, czy jest jakiś dowód na to, że ta teoria działa?
W rzeczywistości większość badań nad przystankami głębokimi była w najlepszym wypadku niejednoznaczna.
Badanie przeprowadzone w 2005 r. nie przyniosło żadnych znaczących korzyści, a inne przeprowadzone w 2010 r. wykazało, że modele bąbelków skutkowały niepokojąco wysokim poziomem bąbelków, mimo że miały one kontrolować poziom bąbelków.
Jednak dopiero badanie Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych przeprowadzone w 2011 r. skłoniło nas do ponownego przemyślenia modeli bąbelków. Badanie to zdawało się wskazywać, że powodowały one więcej problemów niż model tradycyjny i wywołały ogromną dyskusję.
Nie było to wspaniałe badanie i nie obejmowało takich głębokich przystanków, jakie faktycznie wykonują nurkowie. Pojawiło się także wiele innych pytań dotyczących struktury badania, które poddawały w wątpliwość wyniki.
Jednak dzięki temu ludzie zaczęli mówić o tym pomyśle.
TO JEDYNE BADANIE można by pominąć, gdyby był to jedyny przypadek, który wskazał taki wynik, ale w połączeniu z innymi badaniami, które dały podobne wyniki, zaczął tworzyć zbiór dowodów na to, że głębokie przystanki mogą nie być panaceum, o którym wcześniej myśleliśmy.
Niepublikowane badania przeprowadzone dla jednej ze skandynawskich marynarek wojennych zdawały się potwierdzać te wyniki. Niestety, podobnie jak w przypadku wielu innych kwestii, opinia publiczna jest zazwyczaj taka: wszystko albo nic, a wynik ten uznano za oznaczający, że głębokie przystanki są złe.
Pytanie, które musimy zadać, brzmi: dlaczego w tym przypadku przystanki głębokie zdawały się nie działać? Oczywistą odpowiedzią jest to, że głębokie przystanki są zbyt głębokie.
To badanie nie dowodzi, że głębokie przystanki są złe, chociaż – wraz z innymi dowodami – wydaje się wskazywać, że głębokie przystanki mogą być zbyt głębokie.
Czym więc jest „zbyt głęboki”, jaki jest „dobry” głęboki przystanek, a jaki „zły”?
Częścią problemu jest to, że termin „przystanek głęboki” jest bardzo niejasny, aż do tego stopnia, że nie ma żadnego znaczenia.
W powyższym przykładzie, przy maksymalnej głębokości 40 m i pierwszym tradycyjnym przystanku na 9 m, teoretycznie wszystko, co jest głębsze niż 9 m, będzie uważane za przystanek głęboki.
Przystanek na głębokości 39 m, zaledwie 1 m od dna, będzie przystankiem głębokim, natomiast przystanek na głębokości 12 m, zaledwie 3 m głębiej niż przystanek 9 m, również będzie uważany za przystanek głęboki.
Najwyraźniej istnieje duża różnica między przystankiem głębokim na 12 m a przystankiem na 39 m. Pytanie brzmi: jak głęboko jest za głęboko?
Aby być bardziej obiektywnym, tabela pokazuje wynik programu planowania nurkowania dla nurkowania na rebreatherach do 60 m.
Pokazuje przystanki wynikające z zastosowania współczynników gradientu 30/80 i szeregu innych.
Wybrałem nurkowanie na głębokość 60 m, ponieważ im głębsze nurkowanie, tym wyraźniejsze stają się efekty nurkowania.
Zaplanowałem to również jako nurkowanie na rebreatherze w obiegu zamkniętym, aby usunąć potencjalny wpływ przełączników gazu na profil wynurzania (rysunek 5).
PIERWSZA RZECZ można powiedzieć, że małe zmiany współczynników gradientu nie robią dużej różnicy, ale kiedy spojrzymy na cały zakres, możemy zacząć dostrzegać wzorce.
Po pierwsze, utrzymajmy wysoki GF na stałym poziomie 80, podczas gdy dolny GF zmienimy z 10 na 50. Pamiętaj, że niski GF wpływa na głębokość pierwszego przystanku, co możemy zobaczyć w tabeli.
W tym przykładzie każde 10% zmiany dolnego GF powoduje zmianę głębokości pierwszego przystanku o 3 m, dokładnie tak, jak oczekiwano. Jeśli jednak teraz spojrzymy na niski GF w przedziale 30-50, zobaczymy, że długość ostatniego przystanku jest stała i wynosi 34 minuty.
W miarę dalszego zmniejszania się niskiego współczynnika GF i wprowadzenia przystanków na 36 m i 39 m widać, że czas ostatniego przystanku wzrasta do 35 min, a następnie 36 min.
Powodem tego jest to, że dodatkowe przystanki na 36 m i 39 m powodują większe zagazowanie w średnich i wolniejszych przedziałach, co z kolei wymaga większej dekompresji na płyciznach. Widzimy z tego, że niski współczynnik GF poniżej 30 pogarsza, a nie poprawia sytuację.
Kiedy utrzymamy niski GF na stałym poziomie 30 i zmienimy wysoki GF ze 100 na 70, możemy zobaczyć, że długość ostatniego przystanku wzrasta z 24 minut do 41 minut.
Z tego przykładu jasno wynika, że zmniejszenie wysokiego współczynnika GF zmusza model do czekania na odgazowanie większej ilości gazu obojętnego, zanim nurek będzie mógł się wynurzyć, zatem niższe wartości ustawienia wysokiego współczynnika GF są bardziej konserwatywne niż wyższe wartości.
Na tym przykładzie widzimy, że głębokie przystanki są skomplikowane i nie zawsze łatwo jest uzyskać proste odpowiedzi.
OGÓLNIE MOŻEMY RYSOWAĆ szereg wniosków z ostatnich badań i dyskusji. Po pierwsze, „głębokie przystanki” to mylące określenie, które nie zawsze pomaga w dyskusji.
Być może nadszedł czas, aby odejść od używania tego terminu na rzecz bardziej szczegółowego określenia, o jakim rodzaju przystanków mówimy.
Następny wniosek jest taki, że zdecydowanie możliwe jest zatrzymanie się zbyt głęboko, co pokazują niektóre z powyższych przykładów. Niektóre z porad udzielanych w ciągu ostatnich kilku lat wyraźnie wskazywały na wprowadzanie zbyt głębokich przystanków.
Jednak odruchową reakcją na stwierdzenie, że „głębokie przystanki są złe” byłoby przesunięcie się za bardzo w drugą stronę i powinniśmy uważać, aby nie wylać dziecka z kąpielą.
Nieunikniony wniosek jest taki, że nie znamy odpowiedzi na wszystkie pytania i powinniśmy uważać na każdego, kto powie nam, że wie dokładnie, jaki jest „prawidłowy” profil dekompresji.
Nasza wiedza na temat teorii dekompresji rozwija się, choć czasami w bardzo wolnym tempie, dlatego ważne jest, aby być na bieżąco z najnowszymi przemyśleniami na temat teorii dekompresji, aby mieć pewność, że nie korzystamy z przestarzałych pomysłów.
