Nurkowanie na ślepo: Jak Jess Pita doświadcza podwodnego świata

Każdy nurek, który przeszedł szkolenie techniczne w zaciemnionej masce, będzie miał pojęcie, jak to jest zostać pozbawionym kluczowego zmysłu pod powierzchnią, ale czy nurkowanie przy osłabionym wzroku nadal może uzależniać? Tak uważa niedawna rekrutka do świata nurkowania – rozmawia ze Stevem Weinmanem

„Podczas mojego ostatniego nurkowania w Mozambiku pod nami przepłynął wielki żarłacz byczy, a mój partner-nurek po prostu uderzył mnie w głowę i zaczął nucić melodię. Szczęki. W pewnym sensie to słyszałem i czułem!” 

Jess Pita opowiada mi o sygnałach do nurkowania. Muszą być trochę inne, gdy jesteś prawnie niewidomy.

„Nasze sygnały są dotykowe” – wyjaśnia. „Wszystko, co mój kumpel mi sygnalizuje, wyczuwam na ramieniu lub dłoni, a czasami pojawiają się przypadkowe sygnały w przypadku różnych gatunków ryb, które dotyczą mojej twarzy. Na przykład w przypadku trąbki mój kumpel może poklepać mnie po brodzie. 

„Aby zasygnalizować OK, będziemy pływać ze splecionymi palcami, a następnie przedstawię wizualną wersję OK, ponieważ oczywiście mój kumpel to widzi. Wszystkie sygnały, których używają pełnosprawni nurkowie, właśnie przekształciliśmy w taki sposób, że będę w stanie je wyczuć i będę mógł oddać normalne sygnały.”

Jess posiadała kwalifikacje zaledwie kilka miesięcy, ale w wieku 21 lat została pierwszym prawnie niewidomym nurkiem PADI Adaptive Scuba Diver w Republice Południowej Afryki – a także jednym z najnowszych nabytków PADI AmbassaDivers.

Minęło dziewięć lat, odkąd diagnoza guza mózgu doprowadziła do operacji, w wyniku której Jess doznała poważnego uszkodzenia nerwu wzrokowego.  

„Mam pewien wzrok” – mówi – „ale zaliczam się do społeczności słabowidzącej, ponieważ jest ona bardzo ograniczona. Moje centralne pole widzenia jest całkowicie czarne, chociaż mam tam coś w rodzaju gwiazd – tylko w ten sposób mogę to wyjaśnić – a moje widzenie peryferyjne jest bardzo niewyraźne. Mam też ślepotę barw i problemy z postrzeganiem głębi, ponieważ wszystko rozmywa się we wszystkim innym”.

„To było naprawdę epickie!”

Ślepota zmieniła życie Jess, ale nie powstrzymała jej. Studiuje drugi rok psychologii i antropologii na Uniwersytecie w Pretorii i szuka kariery w psychologii przemysłowej lub klinicznej.

Jest także skoczkiem przez przeszkody, gra na wielu instrumentach muzycznych, publikuje motywacyjne plakaty w mediach społecznościowych i jest mówcą w ramach swojego projektu Mission With A Vision oraz dostarcza inspirujących Latanie w ciemno podcast/blog, który założyła, gdy miała 16 lat. 

Po utracie wzroku Jess kontynuowała naukę w szkole ogólnodostępnej, ale spotkała się tam z negatywnym nastawieniem. To sprawiło, że była zdeterminowana zarówno edukować osoby sprawne, jak należy zachować się wobec osób niepełnosprawnych, jak i dzielić się swoimi doświadczeniami i pozytywnym nastawieniem z innymi w porównywalnych sytuacjach. 

Jej główne przesłanie brzmi: skup się na tym, co możesz zrobić, a nie na tym, czego nie możesz. Mimo to można by pomyśleć, że miała już mnóstwo zajęć, bez dodawania do tego nurkowania. Być może podwodny świat fascynował ją, zanim straciła wzrok? 

Wygląda na to, że nie szczególnie. „Interesowały mnie wszystkie stworzenia morskie, ale niekoniecznie idea nurkowania” – mówi. Jej dom rodzinny też nie był blisko morza. „Tak naprawdę nigdy nie było to częścią mojego planu, ponieważ zawsze myślałem o tym bardziej jako o sporcie wizualnym lub hobby – ludzie nurkują, aby zobaczyć rafy i piękne ryby!”

Ale w zeszłym roku przyjaciółka rodziny natknęła się na ośrodek Reef Divers PADI 5* IDC w Pretorii, niedaleko jej domu. „Szukali ludzi, którzy mogliby przetestować nowe rozwiązanie Adaptacyjny nurek programu i powiedziała, że ​​zna kogoś, kto jest niewidomy i może być zainteresowany. Pomyślałem: to tylko jeden dzień, może być fajnie – spróbujmy. Więc po prostu to zrobiłem.”

„Niezła sensacja!” tak Jess opisuje swoje pierwsze zanurzenie w basenie Wodnych Sierot w czerwcu ubiegłego roku. „Kiedy wyszedłem z wody, nie wiedziałem, jak to wytłumaczyć – to uczucie przebywania pod wodą i słyszenia własnego oddechu było tak spokojne i błogie, że nie muszę się martwić o wszystkie inne zmysły, na których zwykle polegam . 

„Ponieważ nie mam wzroku, zazwyczaj polegam na słuchu lub zmyśle dotyku, więc zawsze jestem skupiony i skupiony. Bycie tam na dole było takie uspokajające.

„Myślałem, że to będzie jednorazowe wydarzenie, coś, czego doświadczyłem, ale kiedy tego dnia wyszedłem z wody, pomyślałem: „Stary, to było naprawdę niesamowite!”

Bardziej podekscytowany niż zmartwiony

Koordynator PADI Adaptive Techniques, Fraser Bathgate, może być znany brytyjskim nurkom z tego, że został pierwszym niepełnosprawnym instruktorem nurkowania na początku lat 90. i twórcą pierwotnego wcielenia programu rehabilitacji nurkowania Deptherapy dla rannych weteranów wojskowych Wielkiej Brytanii. 

Był w kontakcie z Peterem Herbstem, głównym instruktorem Nurkowie rafowi, która twierdzi, że jest najstarszą szkołą nurkowania w Afryce Południowej.

„Fraser wymyślił cały ten projekt, aby mnie zakwalifikować i dostać się do PADI” – mówi Jess. „Właśnie skończyłem egzaminy w pierwszym semestrze i rozpoczynałem drugi semestr, więc nie byłem pewien, czy będę miał wtedy czas, ale potem ponownie się ze mną skontaktowali i zapytali: czy chcę się zakwalifikować? ” Zdecydowała, że ​​tak.

Fraser zasugerował, aby Jess wybrała się na wycieczkę do Mozambiku z Reef Divers na jej pierwsze nurkowanie na wodach otwartych.

„Nie przestraszyłem się tego pomysłu” – mówi Jess. „Nie wiedziałem, czego się spodziewać, ale myślę, że byłem bardziej podekscytowany niż zmartwiony”.

Kilka tygodni przed wyjazdem w listopadzie ubiegłego roku przeszła szkolenie na basenie w Pretorii, a kolejne sesje odbyły się po przybyciu do Mozambiku. Trzy udane nurkowania na wodach otwartych zapewniły jej kwalifikację jako Adaptive Scuba Diver. 

Teoretycznie mogłoby to umożliwić nurkowanie do 18 m jak Open Water Diver, ale ze względów bezpieczeństwa jest ograniczona do 12 m. „To dlatego, że pewnych rzeczy, np. nawigacji przy użyciu kompasu, nie byłbym w stanie zrobić, więc zawsze musiałem polegać na kumplu”.

Mówi, że jej pierwsza kąpiel w Oceanie Indyjskim była „całkiem niesamowitym przeżyciem”. „Nigdy nie zapomnę tego uczucia, gdy byłem tam pod spodem. 

„Uderzyło mnie to dopiero, gdy zeszliśmy z łodzi i kołysałem się na środku oceanu. Brawo, to się dzieje naprawdę! Kiedy zeszliśmy w tę błękitną przestrzeń, było to zupełnie inne uczucie. Potem dotarliśmy na dno i jedyne, co słyszałem, to trzaskanie rafy, wszystkie skorupiaki i różne rodzaje koralowców, najdziwniejsze uczucie, ale brzmiało tak epicko. 

„Nie wiedziałem, jak to wyjaśnić, ponieważ nigdy wcześniej nie słyszałem tego dźwięku. Myślałem, że będzie dość głośno, ale całe to życie było po prostu szalone.

Kolory rafy

Czy Jess był w stanie doświadczyć kolorów rafy? „Większość zakresu kolorów, jaki widzę, opiera się na logicznym wyczuciu wzroku, zanim straciłem go w wieku 11 lat. Logika podpowiada mi, że trawa jest zielona, ​​a niebo błękitne, więc kiedy jesteśmy pod spodem, wiem, co się dzieje wokół mnie jest niebieski.

„Dwa główne kolory, które najczęściej widzę, to niebieski i żółty, a najtrudniejsze dla mnie to czerwony i zielony. Kiedy więc jesteśmy na dole, w pewnym sensie dostrzegam błękit wody, ale na rafie ze względu na różne kolory nie mogę zrozumieć, co się dzieje, zwłaszcza jeśli między koralowcami pływają ryby. Wszystkie kolory zlewają się ze sobą, więc nie widzę, na co patrzę – mogę to rozpoznać jedynie po kontrastach.

„Jeśli patrzę w przyszłość, widzę w pewnym sensie różnicę między kolorem wody, niezależnie od koloru rafy, a być może jaśniejszymi plamami piasku. Dzięki temu mogę zbudować obraz w swojej głowie.

„A potem, kiedy wyjdziemy z wody, wyjaśnią, że był tam jasnoróżowy ukwiał albo jasnożółta ryba i tym podobne”.

Jess opisuje Petera Herbsta jako „jednego z tych facetów, którzy zrobią wszystko, żeby to zadziałało. Wyciągnął wnioski z doświadczeń Frasera, który przebywał w wodzie jako użytkownik wózka inwalidzkiego, i zobaczył, co jest możliwe. 

„Nauczał mnie wszystkich podstawowych sygnałów ręcznych dotyczących bezpieczeństwa, a potem pracowaliśmy nad tym, co moglibyśmy ułożyć na podstawie moich doświadczeń jako nurka, więc uczyliśmy się nawzajem nowych rzeczy. Świetnie się z nim pracuje, naprawdę łatwo, naprawdę zabawnie – i nie sprawia, że ​​czujesz się inny niż wszyscy.

„Wszyscy kumple i instruktorzy, z którymi nurkowałem, byli tacy sami: wyluzowani i wyrozumiali. Wszyscy są chętni do komunikacji i gotowi coś zmienić, aby to działało. Zawsze jest takie poczucie, że to jest to is możliwe, że to zrobię.”

Boxfish to kwadrat

Jess niedawno wróciła z kolejnej wyprawy Reef Divers, „pięknej” wycieczki do południowoafrykańskiego miejsca nurkowego Sodwana Bay. Ponieważ lepiej oswoiła się ze sportem, może teraz ocenić swoją wiedzę i uważa, że ​​poszło jej znacznie łatwiej, niż się spodziewała. 

„Kiedy rozpoczęliśmy cały proces, mówiąc o konieczności wykonywania tych wszystkich różnych sygnałów ręcznych i wymyślania nowych, brzmiało to tak, jak gdyby samo upewnienie się, że wszyscy byli na tej samej stronie, wiązałoby się z wieloma komplikacjami. 

„Ale w miarę upływu czasu przyzwyczailiśmy się do wzajemnego działania i nawet jeśli przez cały czas nie był to ten sam partner-nurek, udało nam się znaleźć synchronizację. Sygnały dotykowe były proste i konkretne, co znacznie ułatwiło sprawę”.

Podczas wyprawy do Sodwany miała dwóch różnych kumpli, „ale w noc poprzedzającą nurkowania właśnie rozmawialiśmy o sygnałach ręcznych, a potem, gdy jechaliśmy dalej i napotykaliśmy nowe rodzaje ryb, stworzyliśmy własne nowe sygnały. Więc dla boxfisha narysowaliby kwadrat na mojej dłoni. Zawsze było to proste, zawsze łatwe.” 

Powiedziawszy to, Peter zasugerował, że kolejnym pomocnym krokiem może być użycie kasków zakrywających całą twarz z systemem łączności umożliwiającym interakcję głosową. To udogodnienie może okazać się pomocne teraz, gdy Jess została mianowana AmbassaDiver PADI z misją przekazania informacji, że nikt nie musi odrzucać pomysłu zostania nurkiem ze względu na różnice fizyczne.

„Uważam, że wiele innych osób, takich jak ja, powinno interesować się nurkowaniem, ale nie sądzę, żeby uświadomiono im, że dostępna jest cała ta technika nurkowania adaptacyjnego” – mówi. „Wiele osób, nawet moja rodzina i przyjaciele, kiedy rozmawiałem z nimi o nurkowaniu, mówiło, że zwariowałeś, tam pod spodem są rekiny!

„Myślę, że niektórzy ludzie są przed tym trochę zdenerwowani. Niektórzy znajomi mówią, że tak, fajnie byłoby spróbować nurkowania, ale tak naprawdę nigdy tego nie robią. Mówię: No, chłopaki, tego tutaj brakuje!

„Ludzie z różnym stopniem niepełnosprawności nurkują, ale ludzie muszą wiedzieć, że jest to możliwe”.

Karaibskie ambicje

Teraz nic nie powstrzyma Jessa. „Muszę dzielić swój czas pomiędzy naukę i nurkowanie – bardziej skupiam się na nurkowaniu, ale postaramy się, aby to zadziałało”.

Po kolejnej wyprawie do zatoki Sodwana w tym miesiącu wybiera się na Madagaskar w czerwcu i ma nadzieję, że w sierpniu będzie mogła ponownie nurkować z przyjaciółmi w Mozambiku. „Po prostu mam słabość do nurkowania, chcę to robić częściej i bardziej się angażować”.

A co powiesz na odkrywanie szerokiego świata nurkowania poza wybrzeżami Afryki? „Słyszałem, jak wiele osób mówiło o Kajmanach, więc bardzo chciałbym tam pojechać” – mówi Jess, który najwyraźniej spędza ostatnio czas z Amerykanami. Sugeruję, że jako PADI AmbassaDiver może po prostu przekazać kilka wskazówek swojej agencji szkoleniowej.

Również w Divernet: 4 nurków, którzy przysięgają na nauczanie adaptacyjne, Jak umiejętności nurkowania wzmacniają paraolimpijczyków, 4 powody PADI do radości w 2024 roku