Zaginione statki w bitwie pod Oinousses

Z POWROTEM W STAMBULIE, Zacząłem badać, czym mogą być te dwa stare wraki. Po kwerendzie archiwalnej i konsultacjach z producentem filmów dokumentalnych Savasem Karakasem byłem całkiem pewien, że muszą one mieć związek z bitwą pod Oinousses, która miała miejsce pomiędzy flotami osmańską i wenecką ponad 300 lat temu, 9 lutego 1695 roku.

Bitwa ta rozpoczęła się w pobliżu przylądka Karaburun w zachodniej Anatolii. Flota wenecka składała się z 21 żaglowców tej linii, pięciu galer i 21 galer pod dowództwem admirała Antonio Zeno, podczas gdy flota osmańska mogła pochwalić się 20 żaglowcami tej linii i 24 galerami pod dowództwem Kapudana (admirała) Mezzo Morto Huseyina Paszy. Bitwa zakończyła się porażką Wenecjan, kiedy trzy z ich 60-działowych statków, Stella Maris, Leon Coronato i Drago Volante, zostały wysadzone w powietrze, podczas gdy „San Vittorio” został tak poważnie uszkodzony, że musiał się wycofać.

Dwa wraki, które zlokalizowałem, musiały należeć do wraków „Stella Maris” i „Leon Coronato”, ponieważ według zapisów pierwszy z nich znalazł się pod ostrzałem, a

Leon Coronato przychodzi jej z pomocą. Mówi się, że oba statki zatonęły obok siebie.

Dowiedziałem się również, że greccy badacze przeprowadzili w ostatnich latach szeroko zakrojone poszukiwania, mając nadzieję na zlokalizowanie tych wraków na ich wodach terytorialnych.

Ponieważ mam wykształcenie inżynieryjne, a nie archeologiczne, wolę angażować się w badania wraków statków z epoki pary, w tym łodzi podwodnych z tej epoki.

Ponieważ było to odkrycie archeologiczne, zgłosiłem swoje znalezisko dr Harunowi Ozdasowi, który jest odpowiedzialny za archeologię podwodną w Instytucie Nauk i Technologii Morza Uniwersytetu 9 września w Izmirze.

Był bardzo podekscytowany tym, co mu powiedziałem i postanowił zorganizować wyprawę w celu dalszych badań wraków.

DO KOŃCA CZERWCA Statek badawczy instytutu K Piri Reis został zmobilizowany za zgodą tureckiego Ministerstwa Turystyki i Kultury oraz przy wsparciu finansowym Ministerstwa Rozwoju. W wyprawie wzięła także udział moja łódź nurkowo-badawcza Milonga.

Do zespołu doświadczonych nurków technicznych wyposażonych w rebreathery i sprzęt z obiegiem otwartym na trimixie 18/45 i nitroksie 50 dołączyli na wyprawie operatorzy ROV i dronów, eksperci od sonarów i lekarz medycyny. Dla Savasa Karakasa i jego zespołu była to kolejna okazja do nakręcenia filmu dokumentalnego dla IZ TV.

Chociaż warunki pogodowe w tym regionie są przeważnie niesprzyjające przez cały rok, przez cały okres wyprawy będziemy cieszyć się w miarę spokojnym morzem. Korzystając z moich poprzednich współrzędnych, rozpoczęliśmy od skanowania bocznego, aby ocenić miejsce, a także szukać trzeciego weneckiego statku, Drago Volante, ale bezskutecznie.

Zakładając, że wrak ten musi znajdować się na wodach greckich, postanowiliśmy skoncentrować się na dwóch pozostałych wrakach, które znalazłem.

Po oznaczeniu wraku, na którym podczas mojego nurkowania zwiadowczego widziałem duży obiekt w kształcie dzwonu, wysłaliśmy na dół ROV. Wszyscy na pokładzie ucieszyli się, gdy zobaczyliśmy, że strzał wylądował tuż obok obiektu, który dr Ozdas postanowił podnieść w celu dalszych badań.

Zrobiliśmy plan nurkowania. Pierwsza ekipa nurków wzięła wideo materiału filmowego z miejsca zdarzenia, potem przyszła moja kolej na nurkowanie z Kayą Yarar, aby zabezpieczyć linę, aby obiekt mógł zostać podniesiony za pomocą dźwigu statku badawczego.

Śledził nas podwodny fotograf Ali Ethem Keskin, robiąc nam zdjęcia, a także zdjęcia fotogrametryczne miejsca do późniejszej pracy z mozaiką.

Po nurkowaniu nie byłem przekonany, czy wybrana przez nas metoda podnoszenia będzie działać bezbłędnie i po konsultacji z doktorem Ozdą i jego załogą pokładową zdecydowaliśmy się dla bezpieczeństwa umieścić pod obiektem siatkę. Następnego ranka inny zespół zanurkował z siecią, aby przygotować się do zapakowania w nią przedmiotu.

KRÓTKO PRZED ZACHODEM ZŁOCIA, byliśmy gotowi wciągnąć go na pokład „K Piri Reis”. Po około 15 minutach operacji nurkowie znajdujący się blisko powierzchni, obserwujący wynurzanie się statku, dali sygnał „całkowicie czysty” do wyciągnięcia go na pokład.

Był to pełen emocji moment, któremu towarzyszyły wielkie brawa i dźwięk rogu statku, gdy obiekt bezpiecznie wylądował na pokładzie 323 lata po zaginięciu w morzu.

Kilka dni później przewieziono go do Muzeum Cesme w celu rozpoczęcia prac konserwatorskich. Wstępne czyszczenie wykazało, że obiekt był wykonany z nitowanych ze sobą arkuszy stopu miedzi i miał dwa duże uchwyty po każdej stronie, w pobliżu wylotu.

We wraku statku nigdy wcześniej nie odkryto takiego obiektu, dlatego zespół doktora Ozdy oraz eksperci z instytutów amerykańskich i brytyjskich rozpoczęli pracę nad zagadką. Wstępne założenia są takie, że obiektem mógł być gigantyczny kocioł z kuchni statku.

Ponieważ miejsce, w którym znajduje się wrak, wydaje się tak obiecujące i ważne z historycznego punktu widzenia, dr Ozdas zwrócił się już do Ministerstwa z prośbą o dalsze wykopaliska, które mogą odsłonić inne interesujące obiekty.