NURK NURKOWY
Praca detektywa po serii osobliwych ofiar śmiertelnych na Pacyfiku u wybrzeży Hawajów sugeruje, że nowa świadomość ryzyka – i trafne zaprojektowanie skromnej rurki do snorkelingu – może decydować o życiu lub śmierci. STEVE’A WEINMANA Raporty
"Woda była podczas przypływu i wzburzona. Około 50 m od brzegu z trudem łapałem oddech. Nie sądziłem, że uda mi się wrócić, więc trzymałem się słupka na rafie. Nie mogłam zawołać ani pomachać.
"Zacząłem pływać z powrotem. Moje ramiona były jak z ołowiu; Nie umiałem freestyle'ować. Moje ramiona były całkowicie martwe. 10 metrów od brzegu serce waliło mi w uszach tak głośno, że było ogłuszające. Poczułem, że zaraz umrę.
"Fala wyrzuciła mnie na brzeg. Kobieta na plaży zauważyła moje cierpienie i wezwała pomoc. Pracownik plaży podał tlen, co mnie ożywiło. Kiedy go usunięto, straciłem przytomność. Zabrano mnie do szpitala".
Więcej o tej doświadczonej nurka i silnej pływaczce dowiemy się później. Była jedną ze szczęśliwców.
Po pewnym czasie ogromnej liczby osób tonących podczas nurkowania z rurką u wybrzeży Hawajów nie można było już dłużej lekceważyć jako „tylko jednej z takich rzeczy”.
Okoliczności tak wielu z tych zgonów – pozornie ciche poddanie się morzu, często w spokojnych, niegroźnych, ciepłych wodach blisko brzegu, wkrótce po wejściu i bez śladów zaangażowania w życie morskie – były wyraźnie dziwne.
W wielu przypadkach śmierć ofiar nie zostałaby natychmiast odnotowana przez widzów. Bez oznak niepokoju można je było znaleźć twarzą w dół na powierzchni, jakby nadal nurkowały z rurką, ale unosiły się w bezruchu, aby podziwiać widok poniżej.
Badanie lekarskie wykazałoby, że utonęli – ale jak to się mogło stać?
Wiele ofiar to osoby w średnim lub starszym wieku, określane jako „powyżej 50. roku życia”. Często byli to mężczyźni, ale niekoniecznie nienadający się do pracy.
Istniejące wcześniej schorzenia związane z wiekiem mogły wyjaśnić niektóre przypadki, ale w żadnym wypadku nie wszystkie.
Kolejna rzecz: zdecydowana większość ofiar to goście odwiedzający Hawaje.
Wyspiarze byli skłonni przypisywać wysoką liczbę ofiar śmiertelnym czynnikom takim jak niepokój, panika, zmęczenie, brak doświadczenia lub brak znajomości warunków, sprzętu i techniki oceanicznej. Jednak w przypadku co najmniej jednej czwartej ofiar śmiertelnych snorkelerom nie brakowało doświadczenia.
Zgony zbiegły się również z tendencją do używania pełnotwarzowych masek do snorkelingu, które okazały się przydatne, gdy podczas pandemii Covid-19 były używane do aspiracji hospitalizowanych pacjentów.
W rezultacie na Hawajach projekty te wkrótce potraktowano podejrzliwie.
Jednak wiele ofiar korzystało z tradycyjnych rurek do snorkelingu lub być może z nowatorskich wariantów, które pojawiły się z biegiem czasu, gdy producenci przepychali się, aby zyskać przewagę marketingową.
Pięć lat temu, doniesienie lokalnej prasy wyjaśniło, co się dzieje. Stwierdzono, że liczba zgonów wśród turystów nurkujących z rurką na Hawajach była 13 razy większa od średniej krajowej i 10 razy większa niż wśród mieszkańców.
Ale czy trudno porównywalna z rakietą umiejętność pływania i oddychania przez rurkę naprawdę wykracza poza możliwości turystów?
Przez lata Hawajczycy musieli przyzwyczaić się do czytania w wiadomościach doniesień o indywidualnych ofiarach śmiertelnych podczas nurkowania z rurką, ale patrząc zbiorowo, liczby te były porażające. W latach 2009–2018 podczas nurkowania z rurką zginęło 206 osób, w tym 189 turystów.
Porównajmy to z ofiarami śmiertelnymi w tym okresie płetwonurków (28), freediverów (46) czy pływaków (80).
W październiku 2017 r. na polecenie Państwowego Departamentu Zdrowia utworzono podkomisję, która ma zająć się rosnącymi obawami społecznymi. Przedstawiciele władz Hawajów zajmujących się zdrowiem, turystyką i służbami ratunkowymi oraz biuro stanowego lekarza sądowego głęboko zgłębili problem.
Pulmonolog dr Philip Foti prowadzi praktykę na Hawajach od ponad 50 lat. Mianowany głównym badaczem, on i reszta zespołu przygotowali wstępny raport zwany Studium Bezpieczeństwa Snorkel. Został on opublikowany, chociaż pełny raport wciąż oczekuje na recenzję.
Badanie jest fascynującą lekturą, ponieważ mocno rzuca podejrzenia na schorzenie, które wcześniej nie było kojarzone z osobami nurkującymi z rurką, a które budzi kontrowersje wśród płetwonurków – zanurzeniowy obrzęk płuc, w skrócie IPO, znany również jako „utonięcie od środka”.
W raporcie IPO określane jest jako ROPE – obrzęk płuc o szybkim początku – lub SIROPE (LINA wywołana nurkowaniem), ale zasadniczo mówimy o tym samym – wlew nie wody morskiej, ale płynu ustrojowego do płuc, zmniejszając ich zdolność do dostarczania tlenu do krwi.
To podstępny proces. W raporcie opisano to jako szybkie i ciche zaburzenie oddychania, które może być spowodowane nurkowaniem z rurką.
W Wielkiej Brytanii IPO powiązano z szeregiem niewyjaśnionych zgonów podczas nurkowania i stały się kością niezgody w sporach ubezpieczeniowych, w których kwestionowana jest dokładna przyczyna śmierci nurka.
IPO wśród płetwonurków również łączono z nadmiernym nawodnieniem – co ponownie jest kontrowersyjne w przypadku sportu, w którym zaleca się dobre nawodnienie jako podstawowy środek zapobiegawczy przed chorobą dekompresyjną.
Chociaż początkowo autorzy raportu hawajskiego mogli znaleźć tylko jeden udokumentowany przykład sugerowanej śmierci podczas IPO podczas nurkowania z rurką (z 2017 r.), obecnie nie mają wątpliwości, że obrzęk płuc jest głównym wyjaśnieniem niedopuszczalnej liczby osób nurkujących z rurką kończących swoje dni w wyspy.
„Zjawisko to, choć zidentyfikowane w przypadku innych aktywności, takich jak nurkowanie i pływanie, nie było wcześniej łączone z nurkowaniem z rurką, a jednak dowody są bezsporne” – podsumowuje badanie. „Potwierdzają to fizjologia, studia przypadków, dokumentacja medyczna i relacje z pierwszej ręki”.
Jest to możliwe dla Ofiary IPO należy ratować, jeśli odpowiednio wcześnie rozpozna się typową sekwencję objawów.
Postępują one poprzez nagłą duszność, osłabienie, utratę sił, dezorientację/poczucie zagłady i utratę przytomności aż do śmierci.
Doktor Foti i jego koledzy słyszeli z pierwszej ręki o doświadczeniach wielu ocalałych, którzy zostali uratowani lub, zdając sobie sprawę ze swojej trudnej sytuacji, udało im się samodzielnie uratować. Do marca tego roku otrzymano 90 odpowiedzi, które nadal napływają i są rozpatrywane.
Istotny był fakt, że 75 z tych nurków znalazło się poza głębokością, gdy napotkali trudności, a 70% zaczęło odczuwać trudności w ciągu 20 minut od rozpoczęcia pływania, co sprawiło, że zmęczenie lub zimno były mniej prawdopodobne.
W raporcie opisano niedotlenienie wywołane IPO jako „przyczynę niektórych, prawdopodobnie większości, śmiertelnych i prawie śmiertelnych utonięć związanych z nurkowaniem”. Ale dlaczego osoby nurkujące z rurką powinny być podatne na tę przypadłość?
Zespół uważa, że współdziałają tu dwa główne czynniki: leżąc poziomo w wodzie, co powoduje, że aby móc oddychać, należy przezwyciężyć wpływ ciśnienia wody wywieranego na klatkę piersiową; oraz opór przy wdychaniu powstający podczas oddychania przez oporną wąską rurkę, co według nich może powodować „ujemne ciśnienie przez klatkę piersiową”.
Eksperci twierdzą, że w pozycji leżącej dochodzi do redystrybucji krwi wewnątrznaczyniowej, której 500–700 ml gromadzi się przed sercem i płucami, powodując wzrost ciśnienia otoczenia. Nawet użycie najmniej odpornych fajek powoduje dodatkowe 3-5 cm ujemnego ciśnienia wody na oddech.
Fajki powinny teoretycznie stawiać stosunkowo niewielki dodatkowy opór, ale może nastąpić znaczny wzrost wymaganego podciśnienia, nawet jeśli nurkowie nie zdadzą sobie z tego sprawy, zwłaszcza jeśli zaczną zaciskać płetwy nieco mocniej.
Do badania 49 fajek – 16 prostych rurek, 29 rurek z dodatkowym aparatem na mokro/sucho i cztery maski pełnotwarzowe – przetestowano pod kątem odporności przy użyciu wynalazku dr Foti’s, analizatora oporności dróg oddechowych Snorkel (SARA).
Ogólnie rzecz biorąc, im prostsza konstrukcja fajki, tym mniejszy opór generuje i im większy wysiłek ze strony osoby nurkującej, tym większy jest opór.
Wniosek wydaje się taki, że osoby nurkujące z rurką muszą zachować ostrożność przy wyborze aparatu oddechowego, tak jak płetwonurkowie muszą zachować ostrożność przy wyborze automatu oddechowego. Jednak, jak wkrótce odkryli badacze, próby określenia odporności produktu na podstawie pobieżnej kontroli wizualnej okazały się zawodne.
Przyczyną problemu może być rozmiar rurki w najwęższym miejscu, zagięcie w pobliżu ustnika lub konstrukcja zaworu.
W badaniu podkreślono, że wyłącznie na podstawie tych eksperymentów pełnotwarzowe maski do snorkelingu nie mają żadnych zalet ani wad pod względem odporności.
Nie oznaczało to, że byli na straconej pozycji. Badacze zwrócili uwagę na inne wady nieodłącznie związane z projektami zakrywającymi całą twarz i wydawało się, że jest ich wystarczająco dużo, aby potencjalni nabywcy przynajmniej zastanowili się.
Nie można ich było łatwo usunąć w sytuacji awaryjnej, włączając te z funkcją „szybkiego zwalniania”; ustnika nie dało się wypluć; nie można było usunąć wody z rurki ostrym dmuchaniem; użytkownik nie mógł bezpiecznie nurkować pod powierzchnią; i nieprawidłowe działanie zaworu może prowadzić do poważnych konsekwencji dla oddychania.
W testach nie udało się znaleźć dowodów na rzekomą akumulację CO2, które wcześniej uważano za możliwe wyjaśnienie przynajmniej niektórych utonięć związanych z nurkowaniem z rurką.
Warto jednak zauważyć, że spośród ocalałych, którzy wzięli udział w badaniu, aż 38% używało masek pełnotwarzowych, a 90% z nich uważało, że miało to wpływ na ich doświadczenia.
We wstępnym raporcie fajki mokre/suche nie zostały poddane żadnej szczególnej krytyce. Posiadają one zawór pływakowy, który uszczelnia rurkę w przypadku zanurzenia, dlatego są przeznaczone dla osób, które z jakiegokolwiek powodu mogą mieć problemy z wydmuchaniem wody z rurki. Zawór może jednak stanowić czynnik ryzyka, jeśli powoduje zwężenie rurki.
Zespół przejrzał raporty koronerów dotyczące ofiar nurkowania z rurką i stwierdził, że nie jest możliwe odróżnienie utonięcia przez zassanie wody od utonięcia przez IPO. W obu przypadkach płuca wypełniły się płynem, powodując śmierć w wyniku niedotlenienia.
Jednak z 32 zgonów, które dokładnie przeanalizowano, biorąc pod uwagę wszystkie inne czynniki, uznano, że co najmniej 15 było „bardzo prawdopodobnym” skutkiem niedotlenienia spowodowanego IPO, a 14 uznano za prawdopodobnie spowodowane dowolną przyczyną.
Raporty z sekcji zwłok również wskazały obiecującą drogę do dalszych badań. Wskazali na „istotną korelację” utonięć z chorobami serca, w szczególności ciśnieniem końcoworozkurczowym lewej komory (LVEDP), które występuje częściej u osób starszych. Często przy tej chorobie nie występują żadne objawy.
Wśród ocalałych spośród 31 respondentów, którzy mieli wcześniej istniejące schorzenia, 84% miało wysokie ciśnienie krwi lub problemy z sercem.
Zatem fabuła się zagęszcza i pozostawia pytanie, dlaczego wśród ofiar przeważali turyści – i dlaczego Hawaje? W końcu nie jest to jedyna część świata, w której masowo wypływają do morza osoby nurkujące z rurką.
Kiedy zadałem to pytanie doktorowi Foti, od razu odpowiedział z mnóstwem wyjaśnień. „Mamy zbyt wielu turystów w grupach wysokiego ryzyka i wydaje się, że na Hawajach więcej turystów nurkuje z rurką niż gdziekolwiek indziej” – powiedział mi.
Niepokojące jest to, że wskazał także na „słabe prowadzenie rejestrów i przechowywanie danych w wielu innych popularnych obszarach na świecie – sprawdziliśmy”. Czy to możliwe, że śmierć podczas nurkowania z rurką w wyniku IPO jest częstsza na całym świecie, niż ktokolwiek wcześniej przypuszczał?
Dr Foti dodała, że zgodnie z prawem na Hawajach wymagane są pełne badania pośmiertne w przypadku wszystkich utonięć, tak aby „zbieranie danych przez gabinet lekarza sądowego było w miarę łatwe”.
Na koniec wskazał na czwarte możliwe wyjaśnienie proporcji zgonów wśród turystów w badaniu swojego zespołu – i jest to kolejne interesujące wyjaśnienie, zarówno dla płetwonurków, jak i osób nurkujących z rurką.
„Podróże lotnicze to hipoteza, ale moim zdaniem prawdopodobnie stanowią istotny, subklinicznie widoczny czynnik ryzyka” – powiedział mi.
Oznacza to, że większość turystów przybywających na Hawaje, lecących daleko na Pacyfik z Ameryki Północnej lub Azji, spędziła ostatnio co najmniej pięć godzin na wysokości.
Z badania wynika, że można to uznać za „czynnik wykonalny”, ponieważ
może zmienić przepuszczalność mechanizmów płuc, które normalnie blokują rozwój IPO.
„Nasza teoria głosi, że przyczynę dużej liczby zgonów gości na Hawajach można wytłumaczyć niedawnymi przedłużającymi się podróżami lotniczymi, co może ustalić wyjściowy poziom obrzęku” – powiedziała mi kierownik projektu badania Carol Wilcox. Ona sama przeżyła utonięcie w rurce – to ona jest autorką tego artykułu.
„Wielu turystów wybiera się na snorkeling tego samego dnia lub w ciągu jednego lub dwóch dni od przybycia” – powiedziała. „Wielu z nich, szczególnie tych z Azji, przebywało w powietrzu ponad dziewięć godzin. W wielu samolotach ciśnienie znajduje się na wysokości ponad 8000 stóp, chociaż w nowszych samolotach ciśnienie wynosi ponad 6000 stóp.
„Mimo wszystko nie byliśmy w stanie znaleźć zasobów, aby przetestować tę teorię”.
Mając to na uwadze, co powinni zrobić osoby nurkujące, aby się chronić? Porady zawarte w raporcie obejmują wyciągnięcie ręki z podręcznika nurkowania i nigdy nie pływanie samemu – płetwa z przyjacielem. Kupując lub wypożyczając fajkę, powinieneś uważnie wybierać fajki, zwracając szczególną uwagę na to, aby uniknąć jakichkolwiek zwężeń w ustniku lub otworze.
Unikaj nurkowania z rurką, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do stanu swojego układu krążenia, i dla ostrożności wstrzymaj się z nurkowaniem na kilka dni po wylądowaniu.
A kiedy już znajdziesz się w morzu, przy pierwszych oznakach nietypowej duszności wyprostuj się i jak najszybciej wyjdź z wody.
Poproszony o komentarz na temat tymczasowego raportu badania Snorkel Safety Study, dr Doug Watts, dyrektor medyczny DDRC Healthcare, wskazał, że potrzeba więcej danych, aby wyjaśnić, w jaki sposób wyciągnięto wnioski z raportu po recenzji badania.
Przyznał jednak, że „skala problemu jest znacząca”. „Szokująca liczba osób odwiedzających Hawaje zmarła nurkując z rurką”.
Podkreślił, że dochodzenie jak dotąd koncentrowało się na odporności na fajki i różnicach między produktami, jak wykazały dane SARA.
„Większość nurków uważa snorkeling za łagodną aktywność i prawdopodobnie nie wzięłaby pod uwagę, że wybór fajki ma wpływ na bezpieczeństwo, choć może” – powiedział. „Porady dotyczące wyboru fajki brzmią dobrze.”
Podkreślił również, że istniejąca wcześniej choroba sercowo-naczyniowa jako czynnik ryzyka IPO była czymś, co osoby nurkujące z rurką łączyły się z płetwonurkami – podkreślając wartość leczenia nurkowego – i uważał, że koncepcja zmian w płucach zachodzących wraz z wysokością ciśnienia w kabinie może być również czynnikiem istotnym dla płetwonurków i powinien być dalej badany.
Zgodził się z tym lekarz nurkowy Ian Sibley-Calder, konsultant medyczny DIVER.
„Mechanizm powstawania podciśnienia jest prawdziwy, a teoria długotrwałej podróży lotniczej powodującej zmiany w przepuszczalności zasługuje na dalsze badania, jeśli jeszcze tego nie zrobiono” – stwierdził.
„Należy przyjrzeć się również oporowi fajek – być może nadszedł czas na bardziej uregulowaną produkcję, zgodną z pomiarami ciśnienia podczas drugiego stopnia nurkowania.
„Podobieństwa do IPO w nurkowaniu są uderzające” – stwierdziła dr Sibley-Calder. „Interesujące byłoby przyjrzenie się również częstości występowania nadciśnienia w przypadku zgonów”.
„Oczywiście istnieje ogromny problem, ale dla mnie przyczyna jest nadal niejasna” – podsumował dr Watts. „Jak w przypadku wszystkich tych rzeczy, prawdopodobnie będzie to wieloczynnikowe”.
Przeprowadzenie podobnych badań częstości występowania w innych częściach świata mogłoby być pouczające, jednak, jak zauważył, problem z takimi badaniami polega na uzyskaniu wiarygodnych danych na temat ogólnej liczby uczestników. „Być może znamy liczbę zgonów, ale nie możemy określić ryzyka, jeśli nie znamy mianownika – liczby nurków”.
Nagły początek Jak wynika ze wstępnego badania bezpieczeństwa nurkowania, zanurzeniowy obrzęk płuc u osób nurkujących z rurką może być równie powszechny lub częstszy niż przypadkowa aspiracja.
W takim przypadku my, nurkowie, którzy często nurkujemy również podczas przerw na powierzchni lub podczas pływania na powierzchni, w tym podczas spotkań z mantami lub rekinami wielorybimi z dużą prędkością, musimy mieć świadomość, że istnieje ryzyko.
Powinniśmy to również docenić w imieniu członków rodziny lub przyjaciół, którzy wybierają na wakacje „łagodniejszą opcję”.
Nurkowanie z rurką jest zwykle uważane za „bezpieczniejszą” alternatywę dla nurkowania, więc byłoby okrutnym zwrotem akcji, gdyby czynność oddychania przez źle zaprojektowaną rurkę okazała się bardziej ryzykowna, niż wcześniej przypuszczano.
Jednak w ostatecznym rozrachunku są to dobre wieści. Jeśli IPO w przypadku osób nurkujących z rurką zostanie zaakceptowane jako ryzyko, przynajmniej takie ryzyko możemy naprawić dzięki projektowaniu produktu i zwiększaniu świadomości.
Wyniki badania Snorkel Safety Study można pobrać bezpłatnie, a w celu rozszerzenia zakresu badań zespół byłby wdzięczny za wysłuchanie opinii innych osób nurkujących z rurką, które doświadczyły jakichkolwiek problemów.
Weź udział w ankiecie o godz Badanie bezpieczeństwa nurkowania
A co z awarią płytkiej wody?