NOWOŚCI NURKOWE
Jak PCB zabijają orki
Dla płetwonurków obserwacja orki jest jednym z najcenniejszych przeżyć, ale szanse na spotkanie w niektórych częściach świata stają się coraz bardziej odległe.
Chociaż orki (Orcinus orka) nadal można znaleźć we wszystkich oceanach świata, naukowcy właśnie wydali ostrzeżenie, że w ciągu najbliższych kilku dekad ich liczba może zmniejszyć się o połowę, głównie w wyniku zanieczyszczenia chemicznego PCB.
28 września 2018
Badania wykazały, że liczebność orek gwałtownie spadła już w 10 z 19 badanych populacji i może tam całkowicie zniknąć w ciągu 30–40 lat. Do najbardziej zanieczyszczonych wód należały wody wokół Wysp Brytyjskich, gdzie uważano, że żyje nie więcej niż 10 orków.
Brazylia, Cieśnina Gibraltarska i północno-wschodni Pacyfik to między innymi obszary, których populacja zmniejszyła się prawie o połowę od czasu wprowadzenia PCB, a nowo narodzone orki są tam rzadko obserwowane. Mniej dotknięte były jednak morza wokół Wysp Owczych, Islandii, Norwegii, Alaski i Antarktydy, gdzie oczekuje się, że populacja będzie nadal rosła w następnym stuleciu.
Od lat trzydziestych XX wieku wyprodukowano ponad milion ton PCB (polichlorowanych bifenyli) do stosowania w elementach elektrycznych i tworzywach sztucznych. Substancje chemiczne zostały zakazane w kilku krajach od lat 1930. XX wieku, a na mocy Konwencji Sztokholmskiej z 1970 r. ponad 2004 krajów zobowiązało się do ich stopniowego wycofywania i usuwania.
Substancje chemiczne rozkładają się powoli w wodach oceanu, a obecne wysokie stężenia stanowią śmiertelne zagrożenie dla orków ze względu na pozycję ssaków na szczycie łańcucha pokarmowego. Zanieczyszczenie PCB jest przenoszone z samic orek na młode poprzez mleko.
Populacje orków żywiące się większymi ofiarami, takimi jak foki, tuńczyki i rekiny, są znacznie bardziej narażone na ryzyko ze strony PCB niż te, które żywią się głównie mniejszymi rybami, takimi jak śledź i makrela.
Naukowcy zestawili dane ze wszystkich poprzednich badań z własnymi, najnowszymi wynikami, aby przeanalizować poziomy PCB u ponad 350 orków na całym świecie – największej liczby, jaką kiedykolwiek zbadano.
Zmierzyli poziom PCB w tłuszczu niektórych orków aż do 1300 mg na kg i stwierdzili, że nawet zwierzęta posiadające 4% tej ilości w tkankach mogą wykazywać oznaki niepłodności i uszkodzenia układu odpornościowego, czyli głównych zagrożeń ze strony PCB.
Dodatkowymi czynnikami wpływającymi na spadek populacji orków były przełowienie i zanieczyszczenie hałasem.
W badaniu współpracowali naukowcy z 11 organizacji z Wielkiej Brytanii, USA, Kanady, Grenlandii, Islandii i Danii.
„Wiemy, że PCB deformują narządy rozrodcze zwierząt, takich jak niedźwiedzie polarne. Dlatego naturalne było zbadanie wpływu PCB na nieliczne populacje orek na całym świecie” – powiedział współautor i inicjator badania, profesor Rune Dietz z Wydziału Nauk Biologicznych i Centrum Badań Arktycznych Uniwersytetu w Aarhus.
Grupa ma wezwał do pilnego wprowadzenia dalszych inicjatyw w sprawie zanieczyszczenia PCB, wykraczających poza inicjatywy zawarte w konwencji sztokholmskiej.
