Archeolodzy morscy z Vrak, Muzeum Wraków w Sztokholmie, zbadali i zidentyfikowali sześć wraków statków z XVII i XVIII wieku na Morzu Bałtyckim u południowo-wschodniej Szwecji, a miejsce to ma teraz stać się częścią szlaku nurkowego jeszcze w tym roku.
Przeczytaj także: 20 najlepszych wraków na świecie
Statki zostały zatopione razem na przestrzeni 50 lat w cieśninie Djupasund jako blokowce mające chronić strategiczny port morski w Karlskronie przed atakami z morza, w tym ze strony Anglików i Rosjan. Jednak obecnie wiadomo, że wielu z nich miało długie i barwne kariery, zanim zostali zatopieni.
Wśród statków reprezentowane były dzieła najsłynniejszych szwedzkich stoczniowców, z których część brała udział w bitwach morskich z flotą rosyjską i duńską, a także w wyprawach na tak zwane wybrzeże Barbary w Afryce Północnej oraz w podróżach handlowych do miejsc takich jak odległe jak Chiny.
„W końcu możliwość zidentyfikowania tych okrętów wojennych to wspaniałe uczucie – niewiele jest odpowiedników bariery w Djupasund” – powiedział Jim Hansson, archeolog morski z Vrak. „To naprawdę fajne móc powiązać wraki i pozostałości z wydarzeniami historycznymi, takimi jak sytuacja, gdy angielska flota zagroziła Karlskronie. Nadaje to miejscu dodatkowego wymiaru.”
Wraki będą częścią nowego parku nurkowego, którego otwarcie planowane jest jeszcze w tym roku w Karlskronie, wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. „Morze Bałtyckie oferuje idealne środowisko naturalne dla parków nurkowych, z dobrze zachowanymi starszymi wrakami i ciekawym środowiskiem naturalnym” – mówi Vrak, który udostępni odwiedzającym nurkowiom nurkowania z przewodnikiem.
Od dawna wiadomo było, że na dnie Djupasund, pomiędzy wyspami Tjurkö i Sturkö, leżą wraki, a badania sonarami wielowiązkowymi przeprowadzone w latach 2020/21 pozwoliły wyróżnić sześć z nich, choć ich tożsamość nie była znana.
„Dzięki badaniu mogliśmy skoncentrować nasze wysiłki archeologiczne i bardziej metodycznie udokumentować wraki” – powiedział archeolog morski z Vrak, Patrik Höglund. Płetwonurkowie pobrali próbki drewna i wszystkie ustalenia porównali z danymi archiwalnymi.
Po zakończeniu badań archeolodzy ustalili, że sześć statków stanowi trzeci co do wielkości szwedzki statek tej linii w XVII wieku – 17-metrowy Ożywienie (później nazywany Konung Fredrik), zbudowany w 1696 r.; 48-metrowy statek liniowy Wasa, zaprojektowany przez „pierwszego architekta marynarki wojennej” Fredrika Henrika af Chapmana i zwodowany w 1778 r.; 42-metrowy statek liniowy Södermanland (później przekształcony w fregatę Uchwyt), zwodowany w 1749 r.; brygantyna 28 m Pollux z 1741 r.; 24-metrowa „fregada archipelagowa” Disa, zwodowany w Finlandii w 1764 r.; i mały jacht koronny Zapisać, o którym niewiele wiadomo.
Prawdopodobnie zatopiono pierwsze statki Pollux i Ożywienie w 1685 r., a w miarę pojawiania się nowych zagrożeń, 25 lat później te dwa zagrożenia zostały wzmocnione przez Södermanland, Disa i Zapisać. Wasa, zezłomowany w 1827 r., utrzymywał się na powierzchni do 1836 r., kiedy to został zatopiony w celu dokończenia obrony morskiej.
Inne pozostałości odkryte wśród wraków to kamienna piramida oraz rzędy pali i konstrukcji drewnianych. W marcu Divernet opowiedział, jak nurkowie z Vrak odkryli XII-wieczny podwodny „las barykadowy” w pobliżu Karlskrony. Dowiedz się więcej o Vraku i planowanym parku nurkowym tutaj.
