Krzemień strzelniczy „uderzył światłem”, zdobione fragmenty ceramiki, mocowania statku, szklane butelki i osełka używana do ostrzenia narzędzi należą do artefaktów wydobytych z najstarszego znanego europejskiego wraku statku w Australii Południowej, nazwanego na cześć stanu i zatopionego 1837.
Jak wynika z niedawno opublikowanego raportu, praca w Australia Południowa miejsce wraku obejmowało wydobycie niewielkiej liczby „zagrożonych” obiektów, z których wszystkie poddawane są obecnie konserwacji, po kompleksowej dokumentacji sekcji kadłuba odsłoniętych nad dnem morskim.
Badania archeologiczne prowadzi m.in Australijskie Narodowe Muzeum Morskie (ANMM) i organizacja charytatywna Fundacja Silentworld. W zespole SAILS (South Australian Immigration & Laborer Shipwrecks Project) reprezentowani są także Muzeum Morskie Australii Południowej (SAMM), stanowy Departament Środowiska i Wody oraz Uniwersytet Flindersa.
Barka Australia Południowa zatonął w Encounter Bay w pobliżu dzisiejszego miasta Victor Harbor, ale został odkryty dopiero w 2018 roku.
Ponad 200-letni statek był pierwotnie paczką pocztową tzw markiz Salisbury który dostarczał pocztę między Anglią a jej koloniami od 1820 roku. Później służył jako brytyjski pakiet morski HMP Łyk zanim został kupiony przez South Australian Company, która zmieniła jego nazwę Australia Południowa. Jak na swój stosunkowo mały kadłub statek przewoził dużo żagli, aby zmaksymalizować prędkość, twierdzi ANMM.
Pod nowym właścicielem Australia Południowa przetransportował około 80 imigrantów do nowej kolonii w Australii Południowej, ale był używany głównie jako statek dokonujący rozbioru, na którym usuwano tłuszcz wielorybi na potrzeby lądowego przemysłu wielorybniczego w Encounter Bay.
Przygotowania do wyjazdu do Hobart na Tasmanii załadowane olejem wielorybim 8 grudnia 1837 r., Australia Południowa został złapany przez południowo-wschodnią wichurę i zniszczony. Wszyscy na pokładzie przeżyli, ale o wraku zapomniano aż do lat 1990. XX wieku, kiedy to rząd Australii Południowej podjął dwie próby jego zlokalizowania, nie powiodło się.
Jednak dane z tych wypraw w połączeniu z informacjami archiwalnymi zaprowadziły zespół SAILS na nowy obszar poszukiwań i znaleźli Australia Południowa na płytkich głębokościach 3–4 m w kwietniu 2018 r. Nad dnem morskim widoczne były drewniane szkielety i poszycia kadłuba, miedziane śruby stępki oraz fragmenty szkła i ceramiki.
Pandemia Covida przerwała dochodzenie, ale od zeszłego roku archeolodzy morscy ANMM, konserwator Silentworld i nurkowie-wolontariusze wznowili pracę na miejscu. Pomimo trudnej pogody i ograniczonej widoczności przeprowadzono rejestrację fotogrametryczną i mapowanie terenu, a także kompleksową ocenę stanu ochrony oraz cyfrowy Większość terenu została stworzona w oparciu o model 3D.
„Nie można przecenić historycznego i archeologicznego znaczenia Australii Południowej” – mówi główny autor nowego badania, dr James Hunter, kurator dziedzictwa morskiego i archeologii marynarki wojennej ANMM oraz wykładowca stowarzyszony na Uniwersytecie Flindersa.
„Jako najstarszy odnotowany europejski wrak statku w Australii Południowej i jeden z najwcześniejszych statków imigracyjnych, może on poprawić naszą wiedzę na temat początkowej kolonizacji i okupacji tego stanu – w tym rozpoczęcia wydobywczej działalności handlowej, takiej jak połowy wielorybów z brzegu i interakcje między Europejscy koloniści i Aborygeni.
„Podobnie wyróżnienie tego miejsca jako jednego z zaledwie dwóch (byłych) XIX-wiecznych wraków brytyjskich statków żaglowych, które poddano badaniom archeologicznym, nadaje jego znaczeniu międzynarodowy wymiar”.
„Chociaż znaczny odsetek Australia Południowaocalała tkanka pozostaje zakopana, a niedawne zmiany w dnie morskim odkrywają to miejsce w zastraszającym tempie” – informuje dr Hunter.
„Wzmocniło to potrzebę dodatkowego dochodzenia i dochodzenia oraz podkreśla pilność, z jaką należy podjąć i wdrożyć wysiłki na rzecz stabilizacji miejsca”.
Niemiecki Uniwersytet Nauk Stosowanych opracowuje technologię wirtualnej rzeczywistości Australia Południowa, a statek jest także tematem powieści graficznej opartej na źródłach badawczych i archiwalnych, w tym na oryginalnym dzienniku pokładowym. Zespół ma nadzieję zakończyć w tym roku badanie fotogrametryczne, a wyniki ich badań opublikowano w czasopiśmie Archeologia historyczna.
Również w Divernet: Odnaleziono miejsce najtragiczniejszego wraku statku w Australii, Wojenna zagadka rozwiązana: Wollongbar II znaleziony na Morzu Tasmana, Jedyny ocalały, który rozbił się na 3 dni, nie powiedział rodzinie, Wrak oświetla stocznię z lat czterdziestych XIX wieku, Gdzie poszła Blythe Star? Zagadka 50 lat rozwiązana
