Połączenia F2 był niemieckim eksperymentem z czasów II wojny światowej, który w tajemniczych okolicznościach został zatopiony w Scapa Flow. Wycieczkę prowadzi JOHN LIDDIARD, któremu pomaga ilustrator wraków asów MAX ELLIS
PUBLIKOWALIŚMY WYCIECZKA WRAKUS prawie wszystkich popularnych wraków w Scapa Flow – z jednym wyjątkiem, Geleitboot lub łódź eskortująca F2, podobny do korwety Royal Navy. The F2 nie był częścią niemieckiej Wielkiej Floty z I wojny światowej, ale późniejszym dodatkiem do wraków po II wojnie światowej. Znajduje się w wodzie na głębokości zaledwie 2-16 m i stanowi świetne drugie nurkowanie, z którego mogą korzystać osoby posiadające jedynie podstawowe kwalifikacje.
Podobnie jak w przypadku wszystkich głównych wraków Scapa Flow, lokalni kapitanowie trzymają boję na łodzi F2, w tym przypadku wiązana na kokardkę (1), F2 spadł prawą burtą do góry, a łańcuch kotwicy prawej burty wysuwa się z kluzy przez kadłub, a następnie zwisa nad dziobnicą w stronę piasku poniżej.
Zamiast od razu po zejściu ruszyć dalej, warto rzucić okiem także pod dziób, gdzie znajduje się mały cylinder (2) wisi na łańcuchu.
Gdy zobaczyłem to po raz pierwszy, myślałem, że to część jakiegoś eksperymentu polegającego na gromadzeniu danych oceanograficznych, ale w rzeczywistości jest to pomnik. Napis brzmi: „Ku pamięci Lesley Clarke. 19 stycznia 1959 do 9 sierpnia 2006. Kapsuła została tu umieszczona przez jej kompanów nurkowych".
Po przesunięciu się na rufę pokład jest nienaruszony i prawie pionowy. Łańcuch kotwicy na prawej burcie jest zawieszony na parze małych słupków w górnej części pokładu, a następnie owinięty na kabestanie na prawej burcie (3).
Poniżej łańcuch lewej burty zwisa nad kabestanem i tworzy schludny stos na dnie morskim.
Za kabestanami odpadło kilka płyt pokładowych, zapewniających widok na dziób – a także trochę światła, jeśli masz ochotę zapuścić się do środka, chociaż najłatwiejszy dostęp znajduje się nieco dalej na rufie, gdzie wrak jest rozbity.
Kątowy deflektor strumienia (4) rozciąga się na pokład, zanim dotrzemy do przedniego działa (5). Podobnie jak wiele małych dział okrętowych, wieża ma otwarty tył, dzięki czemu łatwo jest zobaczyć szczegóły zamka i elementów sterujących.
Za armatą znajdowała się sterówka, ale wrak jest teraz znacznie bardziej zniszczony, ponieważ nadbudówkę odcięto materiałami wybuchowymi, niszcząc przy tym znaczną część pokładu i kadłuba – co było ofiarą przeprowadzonych akcji ratowniczych.
Niemniej jednak, jak zauważono wcześniej, zapewnia to dostęp tym, którzy chcieliby zajrzeć głębiej do wnętrza dziobu.
Jak zwykle należy zachować ostrożność, aby się nie zgubić. Nawet przy dobrej widoczności możliwe jest wzburzenie małych cząstek gruzu do punktu, w którym wyjście zostanie zasłonięte.
Wśród zniszczeń na tym obszarze znajduje się splątana masa kabli elektrycznych (6). Pod innymi śmieciami ukryte są stożki izolacji elektrycznej wysokiego napięcia (7), być może z radia, sonaru lub systemu radarowego.
Główna część sterówki (8) stoi z jednej strony jako duże pudło, zaledwie kilka metrów dalej od wraku. Zaglądając do środka, z nagromadzonej rdzy i szczątków wystają fragmenty kabli i niezidentyfikowane obudowy sprzętu.
Pozostając po tej stronie wraku i podążając dnem na rufie, dochodzimy do okrągłego odcinka od masztu (9), a następnie nieco dalej, znacznie większy odcinek od lejka (10).
Widoczność jest zwykle wystarczająco dobra, aby zapewnić kontakt wzrokowy z główną częścią wraku, więc nie ma ryzyka zgubienia się.
Nieco dalej na rufie, również odsunięty od głównej części wraku, znajduje się duży kawałek maszynerii (11) które mogły być używane do przenoszenia kabli. Później przejdziemy do innej części, która ułatwi wizualizację całego złożenia.
Wracając do głównego korpusu wraku, para żurawi bojowych (12) ładnie spadły w formacji. Wrak stąd na rufie wygląda, jakby kadłub został całkowicie przewrócony w procesie niszczenia. Mały pasek stępki (13) wystaje z zaokrągloną kwadratową prowadnicą dla jednego z F2dwa wały napędowe.
Pudełkowata część kadłuba wyznacza rufę pawęży (14), nieco przekrzywiony w stosunku do głównej części wraku.
Zaokoło rufy znajduje się duży, zepsuty trybik z wykrzywieniem dźwigniowej maszynerii, który jest mechanizmem kierowniczym (15), a stamtąd jest pojedynczy ster (16).
W pobliżu, ścięta piramida stojąca tuż przy rufie, jest w rzeczywistości betonowym blokiem cumowniczym i nie ma nic wspólnego z wrakiem. Być może ułożono go podczas akcji ratowniczych, gdyż boje ustawione przez lokalne łodzie nurkowe są zawsze przywiązane do samego wraku.
Kierując się teraz ponownie do przodu, wzdłuż stępki wraku (biorąc pod uwagę tę orientację od dziobu), nad ogólnym wrakiem wystaje rama w kształcie litery A z jednego z wałów napędowych. (17), z odcinkiem wału i gładkim kołnierzem łożyska biegnącym po dnie morskim.
Na szczycie wraku duży i wyraźny fragment płyt stępki i kadłuba (18) leży znacznie odsunięty od niej, prawdopodobnie przesunięty podczas ratowania turbin.
Obok znajduje się zwój stalowej linki. To jest część F2 gdzie miałyby znajdować się turbiny parowe. Liczne łopatki turbin wykonane z metali nieżelaznych byłyby pierwszymi ocalałymi przedmiotami, nic więc dziwnego, że wyrządzono tak wiele zniszczeń.
Następnie dochodzimy do bloku ciasno upakowanych rurek. Jest to rdzeń wysokociśnieniowego kotła wodnorurowego (19), podobny do tego, jaki zastosowano we wrakach niemieckich trałowców M343 i M483 u Wysp Normandzkich (Wycieczki po wrakach 85 i 115). Podejrzewam, że drugi kocioł podtrzymuje dużą stertę wraku pomiędzy tym kotłem a wyrwą w części dziobowej.
W siodle gruzu przy pęknięciu walają się rzędy żebrowanych skrzynek (20), chłodzenie urządzeń elektrycznych.
Widzieliśmy już wszystko na wraku, ale nasza wycieczka się nie skończyła. Lina (21) prowadzi od stępki wraku na zachód.
Następnie dochodzimy do kolejnej dużej sekcji maszyn (22) obejmujący ogromne koła i koła pasowe. Jest bardzo podobny do części omówionej wcześniej (11) i jest albo drugim końcem maszyny podzielonej na dwie części, albo inną maszyną o podobnym przeznaczeniu.
W 1939 roku, przed wybuchem II wojny światowej, F2 został przekształcony w eksperymentalny statek do odzyskiwania torped. Wymagałoby to środków do lokalizowania i wydobywania torped testowych, prawdopodobnie przy użyciu włoków i lin. Być może ta maszyna jest częścią sprzętu do usuwania torped kablowych.
Kontynuując wzdłuż liny (23), około 50m od F2 znajdują się pozostałości 500-tonowej drewnianej barki ratowniczej YC21, który zatonął podczas burzy w listopadzie 1968 r. wraz z częściami F2 w ładowni, w tym działo przeciwlotnicze kal. 20 mm.
Nurkowie mogliby wynurzać się na opóźnionych SMB, ale z łatwymi do zlokalizowania bojami na dziobie F2 i rufa YC21Wynurzenie się na jedną z boi to wygodny sposób na zakończenie nurkowania.
SPALANA PRACA
F2, statek do usuwania torped. ZBUDOWANY W 1936 r., ZATOPIONY w 1946 r
Choć został zbudowany w 1936 roku w prestiżowej stoczni Germaniawerft w Kilonii, nigdy nie otrzymał imienia. Jako eksperymentalny okręt wojenny nazywano go po prostu F2, pisze Kendall McDonald.
Pierwsza wersja wyglądała bardzo podobnie do niszczyciela, ale była opisywana jako Geleitboot, czyli statek eskortowy. Ważył wówczas 790 ton, miał 249 stóp długości, szerokość 29 stóp i zanurzenie 11 stóp.
Ale nikt nie wydawał się zadowolony z eksperymentu. F2 był kiepskim statkiem morskim, a jego kotły wysokociśnieniowe sprawiały ogromne problemy. Więc się z nią bawili.
F2 był początkowo wyposażony w cztery działa przeciwlotnicze kal. 37 mm i cztery działa przeciwlotnicze kal. 20 mm. Miał dwa większe działa kal. 4.1 cala, jedno w pojedynczej otwartej wieży na dziobie i jedno podobnie zamontowane na rufie.
Wydaje się, że nikt z jej załogi składającej się ze 121 oficerów i marynarzy jej nie lubił, ale podziwiali jej prędkość 28 węzłów, osiąganą dzięki bliźniaczym turbinom z dwoma śmigłami każda.
Zabawy z łodzią trwały lata przed wybuchem II wojny światowej, aż w końcu poszła na wojnę wydłużona do 2 stóp i zmniejszona do 263 ton. Do tego czasu stał się okrętem ratownictwa torpedowego, a niemiecka marynarka wojenna ograniczyła jego uzbrojenie do czterech dział przeciwlotniczych kal. 756 mm.
To, co faktycznie zrobiła podczas wojny, wydaje się generalnie niezarejestrowane. Poddał się Królewskiej Marynarce Wojennej w 1945 r., przybył do Scapa Flow w lutym 1946 r. A jego zatonięcie przy zacumowaniu w Gutter Sound 30 grudnia tego roku pozostaje całkowitą tajemnicą.
Jest mało prawdopodobne, aby to zatonięcie było celowe, ponieważ na pokładzie nie było niemieckiej załogi. Nie ma o tym wzmianki w żadnych dokumentach Admiralicji ani w lokalnych dokumentach, nie podjęto też żadnych prób jej wychowania do czasu rozpoczęcia akcji ratowniczej w 1968 roku.
Wrak został kupiony przez Metreck Company Engineering, która rozpoczęła prace strzałowe w celu odzyskania metalu.
PRZEWODNIK WYCIECZKI
DOJAZD DO: Promy Northlink obsługuje połączenia ze Scrabster do Stromness i Aberdeen do Kirkwall, 0845 6000 449.
JAK ZNALEŹĆ: Współrzędne GPS to 58 50.70N 003 11.59W (stopnie, minuty i miejsca po przecinku), z dziobem w kierunku południowo-zachodnim. Wrak barki YC21 leży na zachód od F2i oba mają dołączone boje. Na wschód od wraków znajduje się również duża boja do nawigacji po kanałach.
PŁYWY: Połączenia F2 można nurkować w dowolnym stanie przypływu.
NURKOWANIE I POWIETRZE: Większość nurkowań w Scapa Flow odbywa się z dużych łodzi, z których wiele oferuje zakwaterowanie na żywo na pokładzie w „pływających pokojach piętrowych”. Łodzie zazwyczaj zatrzymują się w Stromness, ale mogą zacumować na noc w innych portach. Powietrze dostarczane jest przez pokładowe sprężarki. Nitrox można mieszać na pokładzie większości łodzi za dodatkową opłatą. Powietrze, obciążniki i butle są zwykle wliczone w cenę, dlatego możliwe jest podróżowanie z niewielkim bagażem i korzystanie z wyposażenia łodzi. Scapa Flow Charters obsługuje łodzie Jan Elaine i Szaron Róża, 01856 850879.
NOCLEG: Śpij na pokładzie łodzi lub zatrzymaj się na lądzie w lokalnym hotelu lub pensjonacie. W Stromness znajduje się pole namiotowe, jednak nie polecamy biwakowania w klimacie Orkadów. Orkady tablica turystyczna, 01856 872856.
KWALIFIKACJE: Łatwe nurkowanie dla osób z podstawowymi kwalifikacjami.
WODOWANIE: Jeśli chcesz przeprawić się własną łodzią, w Scapa Flow znajduje się wiele małych przystani. Najbliżej F2 jest w mieście Houton. Scapa Flow jest portem czynnym, dlatego należy wcześniej uzgodnić pozwolenie na nurkowanie z kapitanem portu.
DALSZA INFORMACJA: Mapa Admiralicji 35, Przepływ i podejścia w Scapa. Mapa przeglądu uzbrojenia 6, Orkady: kontynent, Mapa przeglądu uzbrojenia 7, Orkady: Wyspy Południowe. Nurkowanie Scapa Flow, autorstwa Roda Macdonalda. Wraki Scapa Flow, autorstwa Davida M. Fergusona. Wraki marynarki wojennej w Scapa Flow, przez Petera L Smitha. Wraki Scapa Flow, autorstwa Lawsona Wooda.
Plusy: Ciekawy kontrast w stosunku do starszej konstrukcji wraków Grand Fleet. Wygodny
za zatrzymanie się w Muzeum Lyness.
Wady: Może być tłoczno, jeśli na wraku znajduje się więcej niż jedna łódź z nurkami.
ZAKRES GŁĘBOKOŚCI: -20m
Dziękuję Andy'emu Cuthbertsonowi, Kevinowi Heathowi i różnym nurkom ze Swansea i Leeds.
Ukazał się w DIVER w marcu 2010
