Nie może się im oprzeć – w tym miesiącu JOHN LIDDIARD zabiera nas na wycieczkę po kolejnym uzbrojonym trawlerze, który w 1917 roku najechał na minę i zatonął u wybrzeży Dorset. Ilustracja: MAX ELLIS
NASZA WYCIECZKA PO ARFONU ZACZYNA SIĘ W ŚRODKU przy parze kotłów zajmujących całą szerokość kadłuba (1). Kocioł na prawej burcie jest zgnieciony z przodu jak zgnieciona puszka piwa. Być może, kiedy Arfon zatonął, rosnące ciśnienie wody po prostu go zmiażdżyło.
Kierując się na rufę, Arfonponadgabarytowy silnik z potrójnym rozszerzeniem (2) stoi pionowo wzdłuż linii środkowej statku. Przekładnia zaworowa silnika (3) wypełnia większość przestrzeni od silnika do lewej burty kadłuba.
Podobnie jak silnik, łożysko oporowe (4) jest podobnie oversize. Trawler potrzebuje wystarczającej mocy, aby poruszyć kadłub i holowane sieci, a łożysko oporowe przenosi ciąg do przodu z tej mocy z wału napędowego na kadłub.
Od łożyska oporowego pierwsza część wału napędowego jest nadal zamknięta w łukowym tunelu. Wciągarka (5) spadł na lewą burtę, jednym końcem opartym o tunel wału napędowego, a drugim opartym o żebra kadłuba.
Po pierwszym odcinku tunelu pozostała część wału napędowego jest niezabezpieczona (6), spoczywający odsłonięty na blokach nośnych i nienaruszony aż do rufy.
Sama rufa przechyliła się w lewą stronę. Nad nim przekładnia sterowa jest nienaruszona na szczycie słupka steru (7). Podążając za słupkiem w dół, ster (8) leży płasko na dnie morskim na głębokości 35 m. Śmigło (9) jest częściowo zakopany, jego dolne ostrza są nienaruszone, a najwyższe są złamane.
Podobnie jak większość wraków w okolicy, Arfon jest domem dla ogromnej ławicy dąsów i sporo rdzawca. Kiedy nurkowałem, musiałem je przegonić, aby uzyskać wystarczającą ilość czystej wody, aby móc sfotografować rufę.
Trzymając się prawej burty, jednocześnie kierując się do przodu, ustaw się na poziomie łożyska oporowego zakrzywionego żurawia łodzi (10) spadł do bunkra zajmującego większą część kadłuba po prawej stronie silnika.
Podłużna gródź oddziela przestrzeń bunkra od silnika i nadal utrzymuje na miejscu kilka skrawków węgla. Tuż przy prawej burcie fragment pokładu z włazem bunkra (11) spoczywa na dnie morskim.
Za kotłami, kolumna sterownicza (12)wraz z pozostałościami koła spoczywa tuż na prawej burcie głównego korpusu wraku.
Pokład znajdujący się dalej od tego miejsca zapadł się płasko do dna morskiego, ale pozostał w miarę nienaruszony, wraz ze zrębnicą ładowni (13) po którym następuje zestaw wciągarek rozciągających się na szerokość pokładu (14). Maszt, który wspierałby powiązane maszty bomowe, spadł do przodu i na lewą burtę.
Uzbrojony trawler powinien być właśnie taki – uzbrojony – a najbardziej prawdopodobnym miejscem umieszczenia działa będzie albo na pokładzie przednim, albo na rufie. Niestety, nie zobaczysz broni na Arfon, ponieważ zaginął na Lulworth Banks podczas nieudanej próby ratowania go kilka lat temu.
Połączenia Arfon miał tylko jeden chwyt do przodu, więc nasza wycieczka jest teraz prawie na dziobie. Sam dziób jest na tyle nienaruszony, że może stać kilka metrów nad dnem morskim i spadł na prawą burtę. Tuż za nim na pokładzie spoczywa wrzeciono wciągarki kotwicznej (15).
Okrążając dziób, tuż przy prawej burcie, jedna z kotwic stoi na krawędzi dna morskiego (16). Następnie, przed kotwicą, znajduje się główny korpus wciągarki kotwicznej (17).
Nad nim na pokładzie dziobowym, podstawa od wciągarki (18) wygląda na to, że mógłby to być zintegrowany odlew z szyjkami kluz.
Ostatnią częścią wraku jest mocniejszy stalowy dziób, wznoszący się od pokładu do wysokości kilku metrów nad dnem morskim (19). Stojąc w nurcie, jest to najlepsze miejsce dla ukwiałów.
Połączenia Arfon jest idealnym wrakiem ze względu na głębokość. Jest na tyle mały, że można go zobaczyć podczas nurkowania bez przystanków, ale wciąż jest na tyle skomplikowany, że gwarantuje dłuższe nurkowanie osobom przygotowanym na odrobinę dekompresji. Przeniesienie strzału powinno być dość łatwe, zapewniając leniwe podejście osobom bez przystanków.
Jeśli w grę wchodzi dekompresja, opóźniony SMB jest zazwyczaj najlepszą opcją, ponieważ stojąca woda wkrótce się skończy, a przypływ wzrośnie do tego stopnia, że wisianie na linie strzałowej nie będzie już najłatwiejszym sposobem na dekompresję.
SZLAKIEM SZUBÓW
Podczas Arfon został zbudowany w 1908 roku w Goole dla firmy Pattern Steam Trawling Co z Milford w Południowej Walii. Został zaprojektowany do trałowania, a nie do celów wojennych. Stalowy statek o masie 227 ton, miał 36 m długości, 6 m belki i 3 m zanurzenia. Podobnie jak jego siostry, prawie codziennie łowił ryby, aż do wybuchu I wojny światowej, pisze Kendall McDonald.
Marynarka wojenna zarekwirowała go niemal natychmiast, wyposażyła w broń i zmusiła do jeszcze cięższej pracy. Stacjonował w Portland wraz z kilkoma innymi trawlerami tego typu, a jego głównym zadaniem było zamiatanie niemieckich min założonych przez układające miny łodzie podwodne klasy UC z przybrzeżnych szlaków żeglugowych w pobliżu Dorset. Arfon zamiatał miny przez prawie trzy lata.
30 kwietnia 1917 roku skierowano go na podejrzane pole minowe, około 1.5 mili na południe od St Alban's Head. Porucznik Edward McKeown, dowodzący innym zamiataczem z Portland, Wera Grace, dołączył do Arfon zamiatać obszar, w którym Arfon wcześniej zdetonował minę.
Powiedział, że Arfon miał trzy punkty obserwacyjne na dziobie, ale podkreślił, że chociaż morze jest płaskie, a woda czysta, odbite światło słońca, w stronę którego zmierzali, uniemożliwiało dostrzeżenie znacznie pod powierzchnią.
Kiedy dotarli do obszaru oznaczonego dużą ilością martwych ryb, niemal pod dachem nastąpiła eksplozja Arfona dziób, a kłęby dymu pokryły statek.
Połączenia Arfon wyłonił się pochylony i szybko tonął. pokładowy Walter Gleeson powiedział później, że według niego mina eksplodowała pod „szubienicą” na prawej burcie, czyli ramą w pobliżu dziobu, w której przechowywano zapasowe drzewce i wyposażenie łodzi.
Widział, jak kucharz James Doy wybiegł z kuchni, chwycił pas ratunkowy i wyskoczył za burtę. Inny mężczyzna również skoczył, ale był bliżej rufy i śmigło go złapało, zabijając go na miejscu. Gleeson podskoczył i został wciągnięty przez statek, który, jak oszacował, znajdował się pod kątem 70°, a jego śmigło wciąż wirowało wysoko w powietrzu.
Został zabrany łodzią z ul Wera Grace, który miał już na pokładzie czołowego marynarza Mike'a Mcintyre'a i nastawniczego George'a White'a. Byli jedynymi, którzy przeżyli z Arfon, który zatonął w niecałą minutę, zabierając ze sobą kapitana i pozostałych ośmiu członków załogi.
Poszukującym nurkom nie udało się znaleźć wraku aż do 1999 roku, kiedy odkryto go siedem mil na południe od Worbarrow Tout.
PRZEWODNIK WYCIECZKI
DOJAZD DO: W przypadku Weymouth jedź autostradą A37 lub A354 do Dorchester, następnie A354 do Weymouth i dalej do Portland przez Chesil Beach, skręcając w lewo do starej stoczni Castletown, gdy droga zaczyna wspinać się na wzgórze do Portland. Nurkowanie na falochronie znajduje się w hotelu Aqua, po lewej stronie, gdy dojdziesz do Castletown.
PŁYWY: Spadek wody występuje 2.5 godziny przed i 3.5 godziny po wysokim stanie wody w Portland.
JAK ZNALEŹĆ: Współrzędne GPS to 50 29.844N, 002 10.445W (stopnie, minuty i miejsca po przecinku). Wrak leży częściowo po drugiej stronie przypływu, z dziobem na zachód od północy.
NURKOWANIE, POWIETRZE I ZAKWATEROWANIE: Centrum nurkowe Falochron w Portland 01305 860269, Zanurz się w Dorset, Wizyta hotelu Aqua.
WODOWANIE: Slipy są dostępne w Weymouth, Portland i Kimmeridge. Opłaty portowe i wodowania są płatne.
KWALIFIKACJE: Odpowiedni dla nurków sportowych nurkujących bez przystanków i na idealnej głębokości, aby wydłużyć czas denny za pomocą mieszanki nitroksowej.
DALSZA INFORMACJA: Mapa Admiralicji 2610, Bill of Portland do Anvil Point. Mapa przeglądu uzbrojenia 194, Dorchester, Weymouth i okolice. Zanurz się w Dorset autorstwa Johna i Vicki Hinchcliffe. Wraki kanału z I wojny światowej przez Neila Mawa. Indeks wraków na Wyspach Brytyjskich, tom 1 autorstwa Richarda i Bridget Larn. Informacja turystyczna w Weymouth, 01305 785747.
Plusy: Kolejny naprawdę fajny uzbrojony trawler (choć bez działa).
Wady: Mały wrak, nie trzeba wielu nurków, żeby zrobiło się tłoczno.
Dziękuję Andy'emu Lawrence'owi i Davidowi Aplinowi.
Ukazał się w DIVER w czerwcu 2006
Inne wycieczki po wrakach Dorset w Divernet: Niebo Liparyjskie, Alexa Van Opstala, Elena R, Statek desantowy, jednostka Bombardon i zapalniczka VIC, P555
