Odnalezienie drugiego co do wielkości grobu wojennego marynarki wojennej na kanale La Manche i jedynego dostępnego egzemplarza niemieckiego najeźdźcy z drugiej wojny światowej było od dawna marzeniem Innesa McCartneya. Potem musiał spełnić swoje marzenie.
KIEDY UMIAŁEŚ LICZYĆ na palcach dwóch rąk obliczyłem liczbę nurków trimiksowych w Wielkiej Brytanii, zacząłem pracować nad listą ważnych wraków statków udostępnionych dzięki tej nowej technologii nurkowania.
Jeśli miałem poświęcić czas na ich poszukiwanie i nurkowanie, musiały to być wraki morskie i mieć duże znaczenie historyczne.
Wśród godnych uwagi był brytyjski okręt podwodny M1, który znalazłem w 1998 roku. Jednak jeden z najważniejszych, HSK Komet, pozostawał nieodkryty przez ponad dekadę, a jego wyśledzenie wymagało wiele wysiłku.
Ponieważ jest to drugi co do wielkości (po HMS Charybdis) grób wojenny marynarki wojennej na kanale La Manche, zlokalizowanie wraku i ponowne umieszczenie go na mapie było dla nas wielką nagrodą.
Pomocniczy Raider „Komet” był jednym z dziewięciu statków handlowych, które niemiecka Kriegsmarine przebudowała do służby wojskowej w latach 1940–41. Podążała śladami Cesarskiej Marynarki Wojennej Niemiec, która odniosła wiele sukcesów w walce z najeźdźcami podczas I wojny światowej.
Kapitanowie tacy jak Moewe i Seeadler zasłynęli na całym świecie dzięki swoim wyczynom.
Program Raidera był prosty. Pomysł polegał na przekształceniu statków handlowych w potężne okręty wojenne, które wyglądały jak niewinne frachtowce.
Mieliby możliwość zmiany przebrania, aby wyglądać jak dowolną liczbę statków handlowych pod obcą banderą, oraz ukryte uzbrojenie krążownika.
Ich cel był równie prosty – zatopić jak najwięcej wrogich statków handlowych, unikając jednocześnie spotkań z wrogimi flotami.
Raidery działały od 1941 do 1943 roku, głównie na Pacyfiku i południowym Atlantyku, przewożąc ponad 800,000 XNUMX ton statków alianckich.
W przeciwieństwie do systemu Enigmy używanego przez U-Booty, wywiad aliancki uznał kod raidera za niemożliwy do złamania.
W końcu najeźdźcy zostali wytępieni ze względu na samą liczbę alianckich samolotów i okrętów wojennych oraz szersze wykorzystanie wywiadu poza deszyfrowaniem.
Wysiłek włożony w zatopienie tych statków znacznie przekroczył ich wartość, nawet zanim wzięto pod uwagę ich sukcesy. Siedem z dziewięciu zostało zatopionych, a dwa zezłomowane, więc na powierzchni nie pozostał żaden egzemplarz tych interesujących statków. Spośród zatopionych wszystkie znajdowały się na bardzo głębokiej wodzie lub zostały wydobyte. Jedynym wyjątkiem był Komet.
HSK KOMET ZOSTAŁ JUŻ UKOŃCZONY udany wypad na Pacyfik, kiedy został zatopiony w kanale La Manche. Jej pierwszy patrol trwał 512 dni i obejmował 42,000 XNUMX ton przesyłek.
Co ciekawe, kiedy wypływał, Rosja była sojusznikiem Niemiec, a Komet był eskortowany przez skuty lodem północny szlak wokół Syberii do Pacyfiku, co było rzadkim wyczynem, z którego statek do dziś jest pamiętany w kręgach nawigacyjnych. Jednak jej sukcesy nie trwały długo.
Zanim Komet był gotowy na drugi wypad, Rosja była wrogiem, więc musiała przedostać się do Atlantyku w dół kanału La Manche. Pod koniec 1942 roku siła morska aliantów na wodach wewnętrznych szybko rosła, przechodząc do pozycji ofensywnej i zapewniając możliwość atakowania niemieckich statków zaopatrzeniowych po stronie francuskiej.
Pomimo niemożliwych do zdobycia kodów najeźdźców, alianci odczytali większość komunikatów radiowych niemieckiej marynarki wojennej z innych źródeł, co sugerowało próbę przepłynięcia głównej jednostki morskiej w dół kanału La Manche.
Tak więc 13 października 1942 r. rozpoczęto operację Bowery, której celem było uwięzienie i zniszczenie Kometa.
Podróżując przez Zatokę Sekwany, Komet został zauważony z samolotu Swordfish. Królewska Marynarka Wojenna wysłała 10 niszczycieli i flotyllę motorowych łodzi torpedowych, aby go znaleźć i zniszczyć.
Force A, niszczyciele HMS Cottesmore, Albrighton, Quorn, Eskdale i Glaisdale oraz MTB 236, przechwyciły konwój eskortujący Kometa w pobliżu Cap le Hague wkrótce po godzinie 1 w nocy 14 października.
Podczas szybkiej nocnej akcji, która potem nastąpiła, „Komet” został rozerwany na kawałki i zatonął wraz z całą swoją 351-osobową załogą.
To zasługa porucznika Draysona, RNVR MTB 236. Była to jego pierwsza operacja jako dowódcy i oddzielił się od reszty flotylli (poważne wykroczenie), ale z własnej inicjatywy przedostał się do Cap le Hague i w środku szalejącej strzelaniny dostrzegł Kometa i wystrzelił swoje torpedy, zadając co najmniej jedno trafienie. Drayson otrzymał nagrodę DSC.
Gwałtowność eksplozji, która rozerwała Kometa, jest niewyobrażalna. Kulę ognia widziano w odległości 20 mil na Wyspach Normandzkich, a płomienie wystrzeliły w powietrze na wysokość ponad 300 metrów.
Od tego czasu charakter zniszczeń budzi kontrowersje. Raporty z jej statków eskortowych twierdziły, że ostrzał artyleryjski brytyjskich niszczycieli zatopił go, a nie torpedy.
Pewne jest, że potężna eksplozja spowodowała jakąś formę wtórnej detonacji.
Wyposażony na długi patrol Komet byłby pełen paliwa do swojego samolotu i amunicji do dział kal. 155 mm, torped i min. Nie mając pasa pancerza, była podatna na ataki i miała potencjał do ataku magazyn wybuch.
JEDYNY SPOSÓB NA POTWIERDZENIE Kometowi przytrafiło się nurkowanie we wraku.
Kiedy jednak w 1997 r. rozważałem taką możliwość, stało się jasne, że nikt nie wie, gdzie leży wrak. Było to tajemnicze, ponieważ kanał La Manche jest dobrze zbadany i często nurkowany. Większość większych wraków była już wtedy na mapach, jeśli jeszcze nie zanurkowano.
Co więcej, historyczne miejsce zatonięcia, podane we współczesnych raportach Admiralicji, wskazywało, że wrak znajdował się w odległości około 50 m, w zasięgu nurkowania powietrznego. Nie było sensu szukać Kometa, dopóki nie nadeszły lepsze informacje.
Badałem wraki statków w Urzędzie Rejestrów Publicznych w 2005 roku, kiedy natknąłem się na relacje naocznych świadków bitwy. Zdawały się wskazywać, że wrak znajdował się bardzo daleko od pozycji Admiralicji w kierunku lądu. To dało mi powód do pracy.
W tym czasie zwierzyłem się również ze swojego zainteresowania tym wrakiem operatorowi nurkowania i historykowi wraków Richardowi Keenowi z Guernsey. Informacje od niego, uzyskane w formie mapy miejscowego rybaka, w połączeniu z lepszym wglądem w przebieg bitwy, dały mi szansę na przybicie tego wraku.
W 2006 roku wyczarterowałem mv Maureen, słynną łódź nurkową Dartmouth prowadzoną przez równie znaną rodzinę Rowleyów, Mike'a, Penny i Gilesa.
Mój zespół nurkowy składał się z doświadczonych członków, którzy wzięli udział w poprzednich wyprawach sprzed kilku lat i wszyscy byli gotowi na wyzwanie.
Doszedłem do wniosku, że skoro nurkowie nie znaleźli jeszcze Kometa, musi istnieć dobre wyjaśnienie – przypływ. Silne pływy wokół Cap Le Hague są znane i bardzo trudne do oceny ze względu na stojącą wodę. Kto chciałby tam nurkować bez bardzo dobrego powodu?
Kiedy Maureen przybyła na miejsce, ustalenie, kiedy woda jest luźna, zajęło nam 24 godziny. Podczas największego przypływu w 2006 r. występowała tylko jedna przerwa dziennie i trwała ona niecałe 15 minut!
Wykonanie nurkowania na głębokość 57-60 m w obszarze bardzo pływowym wymaga planowania i doświadczenia.
Wdrożyliśmy system dekompresyjny „leniwego strzału”, który polega na tym, że wszyscy nurkowie wracają na linię strzału i zwalniają „leniwą” linę dekompresyjną.
Wszystkie dekoracje można było wtedy wykonać w komforcie, gdy dryfowaliśmy w dół.
W PŁASKIE, SŁONECZNE LIPIECOWE POPOŁUDNIE zeszliśmy przez zielone, ale czyste wody Kanału na szczyt wraku. Było jasne, że wszystko jest do góry nogami. Pamiętam, że pierwszymi elementami, które zobaczyłem, było czterołopatowe śmigło i ster na rufie.
Kiedy wylądowałem na stępce i popłynąłem na prawą burtę wraku, uderzyły mnie dwie rzeczy.
Po pierwsze, było to dziewicze miejsce, ponieważ wszędzie leżały porozrzucane przenośne przedmioty. Nawet na wodach francuskich, gdzie zbieranie artefaktów jest zabronione, jest to rzadki widok.
Było coś jeszcze. Nie było żadnych narośli, konkrecji na iluminatorach, żadnych osadów na wraku. Odpowiedź była oczywiście taka, że okrutne przypływy po prostu wytracają wszelki wzrost.
Pływanie wzdłuż burty Kometa zaczęło ujawniać przedmioty wskazujące na tożsamość wraku. Wyglądał jak statek handlowy, ale wśród gruzów na dnie morskim wystrzelono pociski kal. 155 mm, odpowiedniego kalibru, rzadkie dla Kriegsmarine.
Idąc dalej, dotarliśmy do przerwy we wraku, mniej więcej w połowie tego, co mieliśmy być statkiem. Wskazywało to na poważne, katastrofalne zatonięcie.
Kiedy dotarliśmy na rufę z moim kumplem Gregiem Marshallem, znaleźliśmy centralne działo rufowe wystające spod wraku.
Szybki pomiar kalibru potwierdził to, co myślałem.
My wideo kamera rejestrowała to, co widziałem, gdy przepływałem obok działa i dalej w stronę rufy, gdzie zaobserwowano pozycję przeciwlotniczą – również poprawną w przypadku Kometa.
W mgnieniu oka nasz czas nurkowania dobiegł końca, przypływ się podnosił i musieliśmy udać się w stronę linii strzału i względnego bezpieczeństwa, jaką zapewniała długa dryfująca dekompresja. Po powrocie na Maureen podpłynęliśmy do wraku i obejrzeliśmy go na echosondzie. Dla Kometa był za krótki, a mimo to widzieliśmy przerwę.
Usiedliśmy, żeby coś zjeść, a gdy zajadaliśmy się starym, dobrym żarciem Maureen, łódź dryfowała nad czymś, co – jak przypuszczaliśmy – było drugą połową wraku! A tej części nie było na żadnym wykresie.
Tego wieczoru zbadałem wideo materiał filmowy, który nakręciliśmy z Markiem Callaghanem. Ze zdumieniem zauważyłem, że nad bronią, którą znaleźliśmy, znajdowała się składana lufa, za którą można było ją ukryć, gdy nie była używana.
Oznaczało to, że wrakiem musiał być Komet. To był wspaniały moment i ulga, że w końcu odnaleziono wrak.
Nie mogliśmy jednak dłużej pozostać po stronie francuskiej. Dlatego w 2007 roku ponownie sporządziłem mapę Maureen i wróciliśmy, aby uzyskać pełniejszy obraz wraku.
JUŻ WIADOMOŚĆ O ODKRYCIU KOMETA zaczął się oddalać i jak zawsze w takich przypadkach na powierzchnię zaczęły wypływać kolejne informacje o statku.
W ciągu czterech dni nurkowaliśmy w obu połówkach wraku i udało nam się dowiedzieć, co się tam znajduje.
Część rufowa miała około 50 m długości, była odwrócona do góry nogami i przechylona na lewą burtę. Przerwa była w okolicy mostu i była dość czysta. Na otaczającym go dnie morskim można było zobaczyć niewielkie szczątki.
Jednak 300 m na wschód znajdowały się dzioby, które były bardzo różne. Sekcja dziobowa również została odwrócona do góry nogami, ale tym bardziej zniszczona. Zajęło mi dwa nurkowania, żeby dowiedzieć się, co tam jest. Kiedy zlokalizowałem dwa przednie działa przeciwlotnicze, ze zdumieniem odkryłem, że nad nimi i pod nimi znajdują się pokłady.
Śledziłem linię pokładu i odkryłem, że cała przednia część statku została wygięta do tyłu pod wpływem siły eksplozji, która zatopiła statek. Część przednia była mniejsza i liczyła może tylko 20 metrów. Około 40 m statku zniknęło całkowicie!
Aby to potwierdzić, Mark i Greg przepłynęli linę od dziobu w stronę rufy i potwierdzili, że między obiema połówkami niewiele można rozpoznać wraku. Cokolwiek tam było, zostało rozwalone na kawałki.
To odkrycie było niezwykłe. Widziałem zniszczone okręty wojenne w Jutlandii, statki, które ucierpiały w katastrofalnych eksplozjach, ale nie uległy dezintegracji w ten sposób. Były to opancerzone okręty wojenne – Komet był statkiem handlowym, wyposażonym jak krążownik, ale o nieco mniejszej sile.
Największą nagrodą za zamknięcie historii Kometa była informacja, gdzie zginęło 351 marynarzy podczas strasznej nocy w 1942 roku.
Jako jedyny na świecie przykład uzbrojonego najeźdźcy handlowego, wrak ten stanowi rzadkie, ważne i ekscytujące miejsce do nurkowania.
Ten główny grób morski jest chroniony dzięki temu, że znajduje się na wodach francuskich i jest mało prawdopodobne, aby padł ofiarą drapieżników związanych z ratownictwem komercyjnym, tak jak ma to miejsce w przypadku wraków w Jutlandii.
Na początku tego roku udało mi się opowiedzieć historię Kometa publiczności w Niemczech, które pozostają jej duchowym domem.
Pozostali nurkowie to Phil Grigg, Robert Van Der Meer, Sarah Jepson, John Cobb, Jim McCinnes, Patricia McCartney, Mark Callaghan, Greg „Badger” Marshall i Paul Webster.
